Սփյու՞ռքն է Հայաստանի մեջ, թե՞՝ Հայաստանն ՝սփյուռքի

Ամեն անգամ փողոց դուրս գալիս՝երբեմն ցավով մտածում եմ, որ էլ չեմ տեսնելու այսինչին ու այնինչին. ասենք՝մանկությանս երկու ընկերուհիներին, որոնցից մեկը մահկանացուն կնքեց 52 տարեկան հասակում , մյուսը՝ 50 տարեկան հասակում ՝2 տարի առաջ:Կամ ՝60-ն անց մի ծանոթ տնային տնտեսուհու, որի հետ երբեմն պատահաբար հանդիպում էինք, զրուցում, կիսվում օրվա նորություններով, քաղաքականությամբ կամ ,,թանկուէժանի,, շուրջը. նա էլ՝ հունիսին մահկանացուն կնքեց՝ հանկարծահաս ու ծանր հիվանդության արդյունքում:Երբեմն թվում է, թե մարդիկ հաճախ անժամանակ հրաժեշտ են տալիս կյանքին՝ շատ բան իրենց ներսում պահելու, քաղաքականությանը չխառնվելու եւ ,,Ով՝ տեր, մենք՝ ծառա,, կարգախոսով առաջնորդվելու պատճառով, ինչը հանգեցնում է սթրեսների, թեպետ՝ ծանր կյանքն էլ իրենն է անում:Ու այսպես՝ ամեն քար ու թուփ հիշեցնում է ինչ-որ մեկի, ում հետ լավ կամ վատ օրեր են անցել: Ու ամեն անգամ նոր կամ նորացված ու մոռացված ծանոթ կամ ընկեր տեսնելով՝համոզվում ես, որ կյանքը շարունակվում է: Նաեւ ոնց պտտվում՝ արտագաղթի թեմային ես բախվում: Նախկին համադասարանցուս հանդիպեցի, որ 8-րդ դասարանից դուրս էր եկել դպրոցից եւ ուսումը շարունակել տեխնիկումում: Մտքերի կարճատեւ փոխանակման ընթացքում հազիվ հասցրեց տեղեկացնել, որ Ռուսաստանում են բնակվում, եւ կարճ ժամանակով է եկել՝ Ռուսաստանում մահացած հարազատներից մեկին  տեղափոխելով Հայաստան, որպեսզի այստեղ հուղարկավորեն:Մեկ այլ ծանոթի հետ 1 ամիս առաջ ունեցած զրույցից իմացա, որ 20 տարուց ավելի ԱՊՀ երկրներից մեկում ապրող մանկությանս ընկերուհին 2 ամիս առաջ ամուսնուն է այնտեղ հուղարկավորել . այնպես որ կյանքն այնքան էլ ,,քաղցր,, չէ դրսում, ինչպես թվում է :Իսկ 1 ամիս առաջ քաղաքական ընդդիմադիր դաշտի մի ակտիվիստ կին տեղեկացրեց, որ արտերկիր է մեկնում ՝առայժմ մի քանի ամսով. ո՞վ իմանա,՝ ետ կգա՞, թե՞ կմնա այնտեղ ու այստեղի հարազատներին էլ կկանչի:Անցած ամիս փողոցում կրկին պատահաբար՝հանդիպեցի մանկությանս ընկերուհուն / որին սկզբում չճանաչեցի, եւ միայն տեսնելով, որ ,,բարետես արտաքինով մի տիկին,, խորհրդավոր ու գողտրիկ ժպիտով ինձ է նայում, վերջինիս՝ ակնոցները հանելուց հետո միայն ,,տեղը բերի,,/.ամուսնու, երեխաների հետ բնակվում է Մոսկվայում մոտ 20տարի, եւ  ուրիշի երեխայի խնամքով է զբաղվում՝որպես ապրուստի միջոց /. այնպես, ինչպես հայերից շատերը, որոնք Ռուսաստանում զբաղվում են երեխաների տնային խնամքով ու դաստիարակությամբ /. բայց՝սեփական թոռնիկն էլ ունեն /:Մեկ այլ ծանոթ արդեն 20 տարի է՝Մոսկվայում է բնակվում ամուսնու եւ որդու հետ, եւ միայն տարվա մեջ 1 անգամ է կարողանում վերադառնալ Հայաստան:Ո՞ր մեկը թվեմ. մեկին էլ ճանաչում էի դատարանում աշխատածս տարիներից, երբ փոքրիկ աղջնակի ձեռքից բռնած գալիս էր ամուսնալուծության եւ գույքի բաժանման հետ կապված գործերով, բայց հիմա այդ աղջնակն արդեն երիտասարդ կին է, Ռուսաստանում բարձրագույն կրթություն է ստացել եւ ամուսնացել օտարերկրացու հետ...Չես հասկանում՝ սփյու՞ռքն է ավելի շատ Հայաստանի մեջ, թե՞ Հայաստանն՝ սփյուռքի:Ու դրա համար որոշեցի ֆեյսբուքում խումբ բացել՝,,Սփյուռքահայեր,, որոնց անդամների թիվն ավելանում է պարբերաբար: Իսկ այսօր հանդիպեցի նախկին համակուրսեցուս. երկարատեւ բացակայությունից հետո կրկին վերադարձել էր Հայաստան, երկար տարիներ աշխատել է Հունաստանում, բայց՝ ներկայումս , քանի որ Հունաստանում սոցիալական վիճակը լարված է, ուստի ինքն էլ փնտրտուքների մեջ է եւ հակված է դեպի Ռուսաստան...Հիմա ՝բուհի նորավարտ շրջանավարտ  զարմիկս է պատրաստվում Ռուսաստան մեկնել, ու մխիթարականն այն է, որ հայուհու հետ է մեկնում՝վերջինիս ծնողների մոտ, եւ հուսով է, որ այնտեղ ,,չեն կորչի,,:,,Բա մնանք էստեղ ի՞նչ անենք,,- սա էր նրա եզրակացությունը:

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ