Կարմիր Խաչի ծանրոցները Վանաձոր էլ հասան․ովքեր չեն շահառուները

Կարանտինի 3-րդ ամսում նոր-նոր՝Կարմիր Խաչը Վանաձորում էլ սկսեց ծանրոցների բաշխումը/հիշեցնենք, որ դեռ կարանտինի սկզբից էինք սույն բլոգում ահազանգել, որ Կարմիր Խաչը միայն մայրաքաղաքում է ծանրոցներ բաժանում, իսկ մարզերում, եւ տվյալ դեպքում՝Լոռու մարզի Վանաձոր քաղաքում միայն բուլետներ է բաժանում․կարանտինի հետ կապված հիգիենիկ խնամքին վերաբերվող։

Երեկ, սույն թվի մայիսի 16-ի կեսօրին ,,Կարմիր Խաչի,, սպիտակ մեքենան կայանել էր Վանաձորի քիմիագործների մշակույթի պալատի առջեւ, եւ, ինչպես պարզվեց, այդտեղից ծանրոցների առաքում էր կազմակերպում։Տեղեկացանք, որ 19կգ-անոց ծանրոցներ են հատկացվելու 75 տարեկանից բարձր տարեցների՝խոցելի խմբերի պատկանող։Բաշխումն իրականացվում է ըստ սոցիալական մարմինների կողմից ներկայացված ցուցակների, ու այդ ցուցակներում ընդգրկված չեն նրանք, ովքեր հաշվառված են ,,Կարիտաս,, կամ ,,Առաքելություն Հայաստան,, կազմակերպություններում, նրանցից չեն օգնություններ ու ծառայություններ ստանում։

Ի՞նչ է ստացվում․ուրեմն եթե 31 տարվա տնակի/արդեն վաղուց ժանգոտած ու տարրական կենղացային հարմարություններից,ջրից-կոյուղուց զրկված/ տարեց բնակիչը, 1937թվի բռնադատվածի ժառանգ, այն էլ՝1 ամիս անկողնուն գամված՝ոտքը վնասելու եւ գիպսի մեջ դնելու հետեւանքով, ,,Կարիտասից,, փետրվարին թե մարտին սննդամթերքի ծանրոց է ստացել՝մոտ5-7կգ-անոց,պետք է Կարմիր Խաչի 19կգ-անոց ծանրոցից զրկվի՞։Ամենաէքստրեմալ պայմաններում բնակվող միայնակ, տարեց, հաշմանդամության ճանապարհն արդեն բռնած կինը մի ծանրոցի էլ չէր արժա՞ն․․․չէ՞ որ նախորդն ստացել է կարանտինից առաջ, ու հենց կարանտինի հետեւանքով է ոտքը վնասել, որովհետեւ դեպրեսիոն վիճակ է ունեցլ՝տեղեկանալով, որ պետք է արդեն տանից դուրս չգա՝որպես ,,մեծահասակ,, ու տան մեջ վայր է ընկել, ապրիլի 13-ին էլ շտապօգնության մեքենան ժամանել է տարել հիվանդանոց՝ոտքը գիպսի մեջ դրել ու տուն ուղարկել/ավելի ճիշտ՝տնակ/․դեպի անհույս միայնություն։Մինչ այդ այնքան կայտառ է եղել, որ անգամ՝երիտասարդ զարմիկի հարսանիքին է մասնակցել ու պարել,ինքնուրույն ուղեվորվել է խանութներ, գնումներ կատարել։

Դե 75-ն անց միայանակ, անկողնուն գամված ու հաշմանդամության դուռը հասած կին․ չնչին թոշակ-նպաստից քո բուժման ու խնամքի, դեղորայքի ու հիգիենիկ պարագաների հետ կապված ահռելի ծախսեր հովանավորի՝այն էլ տարրական կենղացային պայմաններից զրկված։Որովհետեւ պետական աջակցություն չի հասնում, թոշակային հավելում՝կարանտինի հետ կապված, չկա, ,,Կարիտասն,, էլ ոչ դեղորայք է հատկացնում կարանտինի շրջանում, ոչ՝ հիգիենիկ պարագաներ, որոնց մշտական անհրաժեշտություն ունի, քանի դեռ ոտքը անշարժ վիճակում պետք է լինի։Ու կյանքիդ վերջին հատվածում այդպես էլ կարոտ մնա, թե քեզ երբեւէ գոնե սոցիալական բնակարան կհատկացնեն։Քանիցս ֆեյբսուքում հարց եմ բարձրացրել․ինչու՞ Գյումրիում տնակի բնակիչ տարեցներին սոցիալական բնակարան է հատկացվում, Վանաձորում՝չի հատկացվում․ինչու՞ է ակնհայտ խտրականություն ցուցաբերվում 88-ի աղետից տուժած տարբեր քաղաքների հանդեպ՝ պետական կամ ՝բարեգործական աջակցության հարցում/չէ՞ որ երբեմն բարեգործականներն էլ ուղղորդվում են պետականի կողմից/։Ինչու՞ պիտի Վանաձորի տնակային ավանի 31տարվա բնակիչը, որ երկրաշարժի հետեւանքով է բնակարան կորցրել, հետո էլ տխուր հանգամանքներից ելնելով՝վաճառել/ու որը կենցաղային պայմանների զոհ է նաեւ,քանի որ 7 տարի առաջ թաղամասը նախկին քաղաքապետի ապօրինությունների հետեւանքով զրկվել է ջրատար-կոյուղատար համակարգից, ու 7 տարի է՝ջուր է կրում ,,դրսից,, / առնվազն սոցիալական բնակարան չունենա, որտեղ կարող էր մինչեւ կյանքի վերջն ապրել՝մարդկային պայմաններում, ու հիմա միակ այլընտրանքը մնացել է  լավագույն դեպքում՝ծերանոցը կամ՝խնամքի տունը․․․Հիմա այս կինն ունի՞ իրավունք,ասելու՝,,Հըբը կյանքս ինչի՞ անցավ,,։

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ,Վանաձոր, ազատ լրագրող, բլոգեր

Կարանտինը գործողության մեջ

Կարանտինը մեծ հարված հասցրեց իմ լրագրողական ազատ, անկախ գործունեությանը, քանի որ 18 օր շարունակ զրկվեցի քաղաքացիական լրագրությամբ զբաղվելու հնարավորությունից՝չունենալով անձնական համակարգիչ, բայց՝կարանտինի հետեւանքով ստիպված եղա զբաղվել հասարակական գործունեությամբ՝զբաղվելով սոցիալապես խոցելի խավերի խնդիրներով/ինքս էլ լինելով սոցիալապես խոցելի խավ, քանի որ ոչ թոշակառու եմ, ոչ նպաստառու, ոչ՝աշխատող, այլ՝քաղաքացիական նախաձեռնության կարգով համացանցային լրագրող՝որեւէ պետական կամ դրամաշնորհային աջակցություն չստացող 9 տարվա բլոգեր.25 տարվա լրագրողական ստաժով, որն ամբողջությամբ հաստատելու համար դեռ պետք է մի հսկայական իրավական ճանապարհ անցնեմ՝մինչեւ թոշակի անցնելս/:

Կարանտինի օրերին, հանգամանքների բերումով, ինձ դիմած միայնակ, տարեց, անժառանգ թոշակառուների խնդրանքով կամ՝իմ անձնական նախաձեռնությամբ  շփվել եմ սոցիալական ու բուժական հաստատությունների հետ, այդ ընթացքում կամա-ակամա լրագրողական հետաքննություն կատարելով, ու եկել այն եզրակացության, որ սոցիալապես ամենախոցելի խավերը/միայնակ, տարեց թոշակառուներ, գործազուրկներ/, եթե մնային պետության հույսին, ապա հաստատ շունչները փչած կլինեին ավելի շուտ, քան՝նրանց ապաշխարանքի ժամը:Ու՞մ եւ ի՞նչ կարգով պետք է դիմեն միայնակ, անժառանգ թոշակառուները՝արտակարգ իրավիճակում հայտնված, ո՞վ է այս երկրում պարտավոր օգնել նրանց առաջին հերթին, եթե ոչ՝պետությունը:Բայց այս խավերից ամենախոցելիները՝միայնակ, անժառանգ, տնակներում 30 տարուց ավելի բնակվող, այդպես էլ մարդասիրական ծանրոցներից չօգտվեցին, ու մնացին դրանց նամակին սպասող:Միգուցե ոմանք ստացել են։Համենայն դեպս, ինձ դիմածները եւ նրանց ծանոթները չեն ստացել։

Ով չդիմացավ ու չլլսեց ,,մնա տանը,, հորդորը՝հեռուստաալիքներից հնչող,ով անկողնային հիվանդ չէր,զայրացած գնաց-հասավ Վանաձորի սոցիալական ծառայության դուռը, ահազանգեց իր իմացած  տեսուճանաչ լրագրողի/բայց ո՞նց լուսաբանես, եթե համակարգչից զրկված ես, որովհետեւ անձնական համակարգիչ չունես/:

,,Ինչու՞ որեւէ լրագրող չի գրում կամ հեռուստատեսությամբ ասում, որ Վանաձորում ծանրոցներ չեն բաժանում, կարող է Նիկոլը չգիտի,,-հեռախոսով ահազանգեց միայնակ, տարեց, անժառանգ թոշակառու Սվետլանան, որ 88-ի երկրաշարժի  հետեվանքով կորցրել է սիրասուն դստերը՝անչափահաս, ու մորը/մնացել են փլատակների տակ/, այնուհետ ՝ամուսինն է անհետ կորել, հետո հայրը մահացել/.վկայակոչում է, որ իր ծանոթ ինչ-որ մարդկանց ծանրոցներ հատկացրել են.թերեւս՝քաղաքապետարանի կողմից:Տարիներ առաջ անհիմն օպտիմալացված մանկավարժ Հասմիկն էլ, որ միայնակ թոշակառու է, մանկավարժի թոշակ է ստանում,զարմացել է, որ որեւէ ծանրոց չի հատկացվել իրեն/ինչպես նաեւ՝էլի ուրիշների/...ո՞վ է այդ ամենի մեղավորը, սոցիալական ծառայությու՞նը, թե՞ քաղաքապետարանը....Քիմիագործների այգուն հարող տնակային ավանի բնակիչներն էլ էին զայրացած, որ ոչ պետական, ոչ բարեգործական ծանրոցներ չեն ստացել/այս տարածքում միայն ,,Կարիտասն,, է իր հատուկենտ շահառուներին 2 ամիսը մեկ սննդամթերքի ծանրոց հատկացնում/՞։

.....13 ապրիլի, 2020թ..Զանգահարում է ինձ ծանոթ մի կին՝միայնակ, անժառանգ թոշակառու, եւ հայտնում, որ իր ծանոթ միայնակ, տարեց կնոջն էր զանգել, որ Զատիկի հետ կապված մթերք ուղարկեր, բայց՝պարզվել է, որ վերջինս տանը վայր է ընկել, ոտքը չի կարողանում շարժել:Միասին գնացինք տեսության, եւ տեսնելով, որ դրությունն իսկապես ծանր է, չի կարողանում տեղաշարժվել, զանգահարեցինք հարազատներին, որոնք եկան եւ շտապօգնություն կանչեցին:Այնուհետ շտապօգնության մեքենան ժամանեց, եւ մեծ դժվարությամբ նեղլիկ տնակից հանելով՝հասցրեցին հիվանդանոց.այնտեղ ոտքը գիպսի մեջ դնելուց հետո,կրկին ուղարկել են իր տնակը:Ահա այստեղ է, որ հարց է ծագում.մի՞թե բուժումը չպետք է շարունակվեր հիվանդանոցում, եթե մարդը միայնակ, անժառանգ, տարեց թոշակառու է:Արդյունքում, 1  օր անց՝կրկին վայր է ընկնում տան մեջ.այս անգամ մահճակալից, երբ փորձել է ինքնուրույն տեղաշարժվել.ու ողջ գիշեր մնացել է հատակին ընկած, եւ միայն առավոտյան կարողացել  է մի կերպ զանգել ծանոթներին:Նրա՝ վաղ առավոտյան տագնապալի հեռախոսազանգից ու անհասկանալի խոսակցությունից հետո երբ ուղեվորվեցինք դեպքի վայր, հայտնաբերեցինք մահճակալի ու սեղանի արանքում հատակին ընկած, վերմակն ու ներքնակը վրան ընկած, գլուխը մի կերպ հանած բայց՝գլխարկով ծածկած, որ չմրսի:Ստիպված էինք մոտակա կենցաղսպասարկման կետից մարդկային օգնություն խնդրել,ու բարի մարդիկ եկան, վերջինիս բարձրացրին-դրեցին անկողնու վրա:

16 ապրիլի, 2020թ.Այցելեցինք Վանաձորի ,,Գուգարք,, համաբուժարան.շեմքում հավաքված-կանգնած էին սպիտակ խալաթավոր բուժաշխատողներ՝դիմակներով:Մի փոքր բանակցությունից հետո միայն՝ ներս են թողնում, երբ տեղեկանում են, որ ոչ թե անձնական հարցով եմ, այլ՝հիվանդի հարցով/որովհետեւ հետաքրքրվեցին, թե ինչու չեմ դիմակով/:Տեղեկացնում եմ, որ այսինչ հասցեում գտնվող միայնակ, տարեց, անժառանգ թոշակառուին բժշկական օգնություն է անհրաժեշտ, եւ խնդիրը ներկայացնելուց հետո հետաքրքրվում եմ, թե արդյո՞ք թաղամասային բժիշկը չի կարող այցելել.պարզաբանում են, որ դրա համար պետք է կանչ գրանցվի, եւ առաջարկում են հաջորդ օրը զանգել:Հաջորդ օրը, երբ հիվանդի հարազատները կրկին գալիս են, եւ զանգում համաբուժարան, պաշտոնապես բժիշկ հրավիրելով, վերջապես ժամանում է թերապեվտը՝70-ն անց մի կին, որ դեռ մեկ տարի առաջ այդ տարեց թոշակառուին խորհուրդ էր տվել տեղափոխվել ծերանոց/ որպեսզի միայնակության եւ դրանից բխող հնարավոր խնդիրներ չունենա/, եւ նշանակում է արյան շրջանառությունը կարգավորող դեղահաբ.ու բանավոր հանձնարարություն, որ ,,Կարիտասին,, դիմել է պետք, որ նրա աշխատողները գան-օգնեն տարեց կնոջը՝ կենցաղային հարցերում:Զանգահարում եմ ,,Կարիտաս,,.փոխանցում բժշկի խորհուրդը, նրանք էլ պատճառաբանում են, որ կարանտինի օրերին ,,Կարիտասի,, աշխատողներին արգելված են տնային այցերը:Ու միայնակ թոշակառուի հետագա խնամքի հոգսը մնում է հարազատների ու մասնավորի խնամքի հույսին:Եւ ոչ մի պետական աջացություն՝բուժման նպատակով, բացի ամենամսյա թոշակ-նպաստը/ի դեպ, միայն նպաստն էր, որ ապրիլ ամսում 18հազարից դարձել էր 24 հազար.երեւի թե ՝ժամանակավոր, կարանտինի հետ կապված/:Ծանոթների միջոցով գտնում եմ մի կին՝ավագ սերնդի, որ համաձայնվում է որոշակի գումարով սանիտարական-հիգիենիկ խնամք տանել հիվանդի հանդեպ՝որոշակի գումարով, որ պետք է փոխհատուցվեր հիվանդի թոշակ-նպաստից:Ֆինանսական որոշակի աջակցություն է ցուցաբերում նաեւ ,,դրսում,, ապրող հարազատներից մեկը:Իսկ ի՞նչ կլիներ այդ հիվանդի հետ, եթե կողքից օժանդակ օգնություն չունենար..... 

21 ապրիլի․ուղեվորվեցինք Կարմի խաչի գրասենյակ․վերջապես՝բաց էր/նախորդ օրը դռան առաջ ,,բռնեցրինք,, վարորդին, որ ասաց, որ վաղն են աշխատելու, որովհետեվ այդ պահին գտնվում են ,,Դիմաց,, թաղամասի գրասենյակում/։Հաշվի առնելով, որ ցուցանակի վրա նաեւ գրված է ,,,,Տնային խնամք,,՝ուստի հետաքրքրվեցինք, թե ինչո՞վ կարող է Կարմիր խաչն օգնել միայնակ, տարեց, անժառանգ եւ խնամքի կարիք ունեցող թոշակառուներին։Այդտեղ գտնվող երիտասարդ աղջիկներից մեկը պարզաբանեց, որ իրենք այդ կարգի շահառուների հետ աշխատում են պայմանագրային հիմունքներով, տարբեր արժողության պայմանագրեր կնքելով․սկսած՝10հազար դրամից, որի մեջ մտնում է շաբաթական 2թե 3 օր հատկացվող տնային խնամքը։Ծառայությունը մատուցվում է պայմանագրի կնքումից անմիջապես հետո։Բայց՝կա եւս մի պայման․շահառուն չպետք է գրանցված լինի այլ բարեգործական կազմակերպությունում, նրանցից աջակցություն ստանալիս չլինի։/Հետաքրքիր է, իսկ արդյո՞ք Երեվանում կարանտինի օրերին բաշխվող ծանրոցները միայն շահառուներին էին հատկացվում/։Հարցիս, թե ինչու՞ հայաստանյան Կարմիր Խաչը միայն Երեւանում է ծանրոցներ բաժանել, իսկ մարզերում, եւ տվյալ դեպքում Վանաձորում չի բաժանել, պարզաբանվեց, որ հիմա արդեն կբաժանեն․բայց՝Լոռու մարզի գյուղական համայնքներում/,,ծրագիրը փոխվել է,,-սա էր բացատրությունը, որ ամենեւին համոզիչ չէր/։Ի՞նչ է ստացվում․կարանտինի օրերին ,,Կարիտասը,, տնային այցեր չի կատարում, շահառուների խնամքով չի զբաղվում, Կարմիր խաչն էլ կզբաղվի՝բայց վճարովի հիմունքներով ու պայմանով, որ ,,Կարիտասից,, դուրս գան․․․․բա գոնե պետական աջակցություն՝կարանտինի հետ կապված, դեղորայքի, հիգիենայի պարագաների, չի հասնու՞մ այդ կարգի մարդկանց․․․․ոնց որ թե չի հասնում․․․․միակ ,,առաջընթացն,, այս ոլորտում այն էր, որ միայնակ թոշակառուների 18 հազար դրամ նպաստի չափը 6հազար դրամով ավելացել էր/իսկ թոշակները մնացել էին նույնը/․․․բայց արդյո՞ք նպաստի այդ չափը կպահպանվի, թե՞ միայն փետրվարի կտրվածքին է վերաբերվում․․․․թերեւս կախված է կառավարությունից․․․

․․․Ի դեպ, սույն թվի մայիսի 1-ին վերոնշյալ խնդիրների մի մասը, որ ընդհանրական բնույթի էին, ներկայացրի ,,Լոռի,, հեռուստատեսության նկարահանող խմբին, երբ շրջայց էին կատարում եւ պատահաբար՝ինձ էլ ներառեցին հարցվողների մեջ․ հարցերը վերաբերվում էին սննդամթերքի եւ ծանրոցների բաշխմանը։Ավելի վաղ՝համառոտ անդրադարձել եմ նաեւ ֆեյսբուքում։

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ, Վանաձոր, ազատ լրագրող, բլոգեր