Դաժանությունն ու չարությունը սահմաններ չունի

                                    ,,Հախներիցս գալիս են, ձագուկ,,

2օր շարունակ՝ավերածությունների է ենթարկվում վանաձորցի երկարամյա քիմմանրաթելագործ, բռնադատվածի ժառանգ ու ,,ժառանգության,, նախկին ակտիվիստ, նախկին շախմատիստ, միայնակ, անժառանգ  թոշակառու Քնարիկ Պապիկյանի համար 30 տարի որպես կացարան ծառայած երկաթե կլոր, ժանգոտ տնակն ու հարակից տարածքը՝իր խորդանոցով:Հիշեցնենք, որ Պապիկյանն այդպես էլ նորմալ բնակարանի չարժանացավ, իսկ նախկին բնակարանը կորցրել էր 88-ի երկրաշարժի հետեվանքով, նրա փոխարեն ստացած նոր բնակարանն էլ, որ ոչ պիտանի էր եղել ու հանձնվել զգալի թերություններով/այդ մասին հրապարակում կա դեռեւս 2002թվին ,,Առավոտ,,,թերթում՝,,Կարկուտը ծեծած տեղն է ծեծում,,/, ստիպված էր եղել կարիքից դրդված՝2002թվին վաճառել, շարունակելով ծանր պայմաններում գոյատեւել, իսկ վերջին 8 տարում էլ զրկվել էր անգամ՝ջրատար համակարգից ու կոյուղուց/նախկին քաղաքապետարանի մեղքով/, որի մասին թերեւս 20-ից ավելի հրապարակումներ ենք գրել՝ակնկալելով, որ գոնե սոցիալական բնակարան կհատկացնեն վերջինիս.բայց՝ձայն բարբառո:Իսկ հիմա, խնդրեմ, Վանաձորի քաղաքապետարանը թերեւս որոշել է այդ մոռացված ու ժանգոտ տնակում եւս մեկի ,,տանջամահ անել,,.այն էլ՝առանց ավագանու որոշման, բանավոր կարգադրությամբ ու ,,ապսպրանքով,, կամ ,,իմաց անելով,,՝տարածքի բնակիչների կողմից:

Պապիկյանը, ցավոք, չկարողացավ նաեւ սեփականաշնորհել այդ տնակը.այնպես, ինչպես Վանաձորի այլ տնակաբնակներ, որոնք բոլոր ժամանակների վարչապետերին վերջին 5 տարում պարբերաբար նամակներ են ուղարկել, խնդրելով թույլ տալ իրենց սեփականաշնորհել տնակները կամ տարածքները՝որպես անձնական հողամաս.բայց՝կրկին ձայն բարբառո:Երբ այս տարվա մայիսի 26-ին կարանտինի հետեվանքով դեպրեսիայի մեջ ընկնելու պատճառով ինքնատիրապետումը կորցրած, սայթաքած ու ոտքը ջարդած, վերջնականապես անշարժացած ու անկողնուն գամված Պապիկյանը 1-2 ամիս հիվանդության դեմ հույսով պայքարելուց հետո, ցավոք, մահկանացուն կնքեց, որպես նրա վերջին 2 տարվա ու վերջին 2 ամսվա վկա, աջակից ու կարեկից, առողջական խնդիրներով զբաղվող ու հիգիենիկ խնամքի կազմակերպող՝անսացինք նրա  հորդորին, երբ ասում էր.,,Որ հանկարծ ինձ տանեն հիվանդանոց, էս կողպեքով դուռը կփակես, բանալին էլ կվերցնես, եղա՞վ, ձագուկ,,/իրենից տարիքով փոքր մտերիմներին էլ, գործի բերումով հետը շփվողներին էլ, անգամ՝մի ոստիկանի սիրով ,,ձագուկ,, էր անվանում՝որպես արմատներով լենինականցի/:Հենց այդպես էլ արինք՝մինչեւ տնակի ճակատագրի տնօրինումը հարազատների կամ պետության կողմից:Պարզվեց, այս առումով պետության լիազորություններն ավելի մեծ են, քանի որ տնակը սեփականաշնորհված չէր/բնականաբար, քանի որ օրենքը դա չէր արտոնել՝Ազգային Ժողովի չկամության պատճառով, թերեւս/:Բայց տնակի բանալու եւ տարածքին ,,նայողի,, իրավունքով՝Վանաձորի քաղաքապետարանի ներկայացուցչի հետ մեկ ամիս առաջ գործնական հանդիպման ընթացքում նշել էի, որ տնակը հանձնելու համար որոշակի ժամանակ է պետք, որպեսզի Պապիկյանին պատկանող գույքը տնօրինվի հարազատների կողմից:Այդ ընթացքում շարունակում էի գնալ եւ հոգ տանել թե դրսի, թե ներսի մաքրության համար, հոգ տանել Պապիկյանի կողմից այնքան   սիրված կենդանիներին/բարեբախտաբար՝գլխավոր ու գանգրամազ, լացակումած հայացքով շնիկին ու կատուներից մեկին խնամքի տակ վերցրին հարեվաններից երկուսը/:Եվ ահա, սույն թվի հուլիսի 29-ին այցելելով տնակ, նկատեցի, որ իմ կողմից դուրս հանված, բայց՝ ճամպրուկների ու տոպրակների մեջ խնամքով դարսված, բակում բարձր տեղ դրված իրերը/որոնք կարող էին ինչ-որ մեկին պետք գալ/ դավադրաբար ցաքուցրիվ են արվել՝ճամպրուկներից շպրտվելով ու հայտնվելով հորդառատ անձրեւի ու ցեխի տիրապետության տակ եւ վերջնականապես փչանալով: Դուրս էին թափվել նաեւ խորդանոցում գտնվող ծանր-մետաղական իրերը՝հին գազօջախ եւ այլ մետաղական իրեր,եւ դրանցով տարածքը շրջափակել ու հիմնավորապես աղբավայրի վերածել:Ստիպված եղանք կրկին տաժանակիր աշխատանքով փորձել փոքր-ինչ կարգավորել տարածքը:Իսկ հաջորդ օրը, հուլիսի 30-ին արդեն նոր անակնկալ էր սպասվում.անհայտ չարագործները տնակի դռան կողպեքն էին բացել, ու ներսում խոշոր ավերածություններ արել՝դարակների ու պահարանների պարունակությունը թափելով գետնին.հատկանշական է, որ էական իրերի կորուստներ չեն եղել, ինչը խոսում է այն մասին, որ կամ. ինչ փնտրել են՝չեն գտել, կամ՝պարզապես նպատակը եղել է անկարգություն անելն ու չարացնելը, տհաճություն պատճառելը այն մարդուն, ով փորձում է փոքր-ինչ պատշաճ տեսքի բերել շրջապատն ու ինչ-որ մեկին հնարավոր անհրաժեշտ եղող իրերի ճակատագիրը տնօրինել:Այդ կերպ առաջացրել էին ավելի մեծաքանակ աղբ, քան՝կուտակվել էր 30 տարվա ընթացքում:Իսկ կատարված չարագործության միակ վկաներն այդտեղ գտնվող մայրուձագ շներն էին, որոնք կարողացան միայն ողբուկական բարձրացնել/մի առիթով գրել եմ՝,,Շները հաչում են, որովհետեւ խոսել չեն կարողանում/:Հակված եմ կարծելու, թե երկու ամիս առաջ ծնված շնիկներից մեկի անսպասելի սատկելն էլ էր անհայտ չարագործի ձեռքի գործ, քանի որ շները ողջ մնալու համար բավականաչափ սնունդ ստանում էին:Ի դեպ, այս տարածքում կենդանիների նկատմամբ դաժան վերաբերմունքի դեպքեր էլի են եղել, ինչից կարելի է ենթադրել, որ շնիկին կարող է սպանել էին.Պապիկյանը քանիցս է պատմել, որ թե շանը, թե կատվին վնասել են, վիզն են կտրել, ու ստիպված է եղել վիրակապով խնամել՝հենց տնակի հաշտում հոգ տանելով:Եվ անչափ ոգեվորվել էր, երբ իմացել էր, որ Ազգային Ժողովում օրենք են ընդունել՝ԲՀԿ-ի նախաձեռնությամբ, կենդանիների նկատմամբ դաժան վերաբերմունքի դեպքերի համար պատիժ սահմանելու մասին:

Կատարվածը անարգանք է հարգանքի արժանի կնոջ հիշատակի հանդեպ, բայց՝չի բացառվում, որ այն նաեւ իմ լրագրողական անկախ գործունեության դեմ է, քանի որ օրերս գրել էի, որ քիմիագործների այգու պարիսպներն ասպատակության են ենթարկվում՝տարածքը վաճառելուց հետո, ինչպես նաեւ անդրադարձել եմ Վանաձորի մայթերի ապօրինի թե օրինական վաճառքի, հետիոտներին խանգարելու խնդիրներին: Չէ՞ որ լրագրողների դեմ պայքարը տարբեր կերպ կարող է դրսեւորվել, ամեն անգամ տարբեր դրսեվորում ունենալով:Իսկ հենց երեկ երեկոյան մի տղամարդ, որին էլի եմ տեսել այդ տարածքներում՝Պապիկյանի կենդանության օրոք, այդ տարածք էր ժամանել, ու հասկացանք, որ հենց այն անձն է, ում քաղաքապետարանը մտադիր է տնակը հատկացնել.լավ էլի թող հատկացնեն, բայց չէ՞որ դրա համար կարգ կա, օրինական որոշում պետք է լինի,տնակն ազատելու համար ժամկետներ սահմանել կա, տարրական բարեկրթություն պետք է լինի ու զգուշացում....Իսկ այցելուին/ինձ թվում է, նա կարող էր նաեւ անսթափ լինել, տպավորությունն այդպիսին էր/, երբ կտրուկ հարցրի, թե արդյո՞ք ինքն է կողպեքը բռնությամբ բացել, կտրուկ հրաժարվեց:

...Այսօր, սույն թվի հուլիսի 31-ի առավոտյան այցելեցինք Վանաձորի ավագանու Դաշնակցության ու ԲՀԿ-ի համար նախատեսված սենյակ, պարզելու, թե արդյո՞ք իրենց մոտ կարելի է տեղեկանալ ավագանու վերջին նիստերի որոշումների մասին/,,Լուսավորի,, դուռն այդ պահին փակ էր/:Մեզ քաղաքավարությամբ ներկայացրին/ինչպես պարզվեց՝ԲՀԿ խմբակցության ներկայացուցչի կողմից/ վերջին՝հունիսյան նիստում կայացած որոշումները, որոնցում Քնարիկ Պապիկյանի տնակի՝Սպանդարյան 2-5-7 հասցեի, տնօրինման մասին որեւէ որոշում չկար:Նաեւ հայտնեցին, որ ավագանին հիմա արձակուրդի մեջ է, նիստեր չեն գումարվում.այդ դեպքում ի՞նչ հիմքով, ու՞մ որոշմամբ է նախատեսվել Պապիկյանին նախկինում ծառայող տնակի վերաբնակեցումը.թերեւս՝առանց որոշման, ,,զոռբայության,, կամ քաղաքացիների հնարավոր անիրազեկության վրա հույս դնելով:Ի դեպ, մի բանավոր կարգհադրությամբ մոտ 2 տարի առաջ Վանաձորի ներկա քաղաքապետն արտոնել էր Պապիկյանին՝տնօրինել հարակից տարածքում գտնվող քարե շինությունը/որի տերը մոտ 20 տարի բացակայության մեջ է քաղաքից՝Պապիկյանի պատմելով/ բարեգործների աջակցությամբ որպես տնակ վերակառուցելու, բայց ոչ մի բարեգործ այդպես էլ հանձն չառավ այդ գործին ձեռնամուխ լինել.թերեւս՝ոչ նպատակահարմար գտնելով/.Պաիկյանի անունից նամակներ էինք ուղարկել թե ԲՀԿ-ին, թե ,,Վիվասելին,, եւ էլեկտրոնային փոստով, եւ պատվիրված նամակով:

...Մինչեւ վերջ պայքարելու եմ Պապիկյանի տնակի ճակատագիրն իրավական ու օրինական ճանապարհով տնօրինելու  համար:30 տարվա մի ամբողջ տառապալից կյանք է անցել այդտեղ, ու մարդն անգամ չկարողացավ որպես մխիթարանք իր ավանդն ստանալ, չկարողացավ սոցիալական բնակարան ստանալ/Վանաձորում չկար նման գործընթաց, այլ միայն՝Գյումրիում/:Անգամ այդ ծանր պայմաններում չէր կորցնում հումորի զգացումն ու դժգոհությունը ներկայացնում էր կատակով:,,Հախներիցս լավ գալիս են,,-ասում էր հեռուստատեսային լուրերի ժամանակ՞

Այդ տարածքի բնակիչներն ինձ խորհուրդ են տալիս տնակը ,,վերցնել,,՝անձնական օգտագործման նպատակով.իհարկե բնակարանի կարիք չունեմ, բայց՝դեմ չեմ վաղուց պիտանելիության ժամկետն անցած տնակը հասարակական կարգով որպես աշխատանքային տարածք օգտագործել.կոսմետիկ նորոգումների դեպքում այն հնարավոր է.ի դեպ, դեռ 2 տարի առաջ անձամբ Պապիկյանին պաստառներ էի նվիրել՝նրա խնդրանքով, որ ձեռնամուխ լինի տնակի բարենորոգմանը, բայց՝գործն այդպես էլ չստացվեց՝Պապիկյանի վատառողջության պատճառով/:

....Թոշակ չի հասնում նպաստ չի հասնում, աշխատանք չի հասնում, լավ, 25 տարվա իրավապաշտպան լրագրողին/որ եղել է ,,Հակաստվեր,, առաջին իրավապաշտպան-հասարակական կազմակերպության ներկայացուցիչը՝2005թվին, թղթակցել մի շարք իրավապաշտպան հանդեսների,մի ժանգոտ ու բնակության համար ոչ պիտանի մի տնակ էլ չի հասնու՞մ՝եթե գործը հասել է ,,զոռբայության,,./որ ստիպված չլինի իրեն խնդրանքով դիմող քաղաքացիների հետ գործնական հանդիպումները կազմակերպել ծանոթների տներում կամ՝պուրակներում/:Իսկ եթե քաղաքապետարանն անպայման ուզում է ինչ-որ մեկին տնակ հատկացնել, չէ՞ որ կան նաեւ այլ հարակից տնակներ, որոնց տերերն այն օգտագործում են հայտնի չէ, թե ինչ նպատակներով, իսկ իրենք ապահովված են բնակարաններով:Նման մի տնակում էր հայտնաբերվել 1 տարի առաջ Պապիկյանի տնակից գողություն կատարած անձը, որին թարմ հետքերով հայտնաբերել էին ու բերման ենթարկել, ու որը հետագայում գնացել էր նաեւ Արագածոտնի մարզում գողություն կատարել:Ըստ տեղեկությունների, լքված տնակներից ոմանց իրական թե փաստական տերերն էլ իրենց տնօրինության տակ գտնվող տնակները վերածել են անառակաբարո որջերի, իսկ մենք չենք ուզում, որ Պապիկյանի տնակն էլ նման տխուր ճակատագրին արժանանա ու նպաստի ինչ-որ մեկի կեղտոտ բիզնեսին:

Այս տարածքում եւ մարդիկ են ապրում, եւ կենդանիներ, որոնց սիրել ու որոնցից չվախենալ սովորեցրեց մեզ Քնարիկ Պապիկյանը՝կենդանիների ու շների ջերմ պաշտպանը՝դեռ քիմմանրաթելի գործարանից, որտեղ վերջինս Մենդելեեւի անվան կենդանիների պաշտպանության կոմիտեի անդամ էր, ուստի դեմ չեմ, եթե հնարավորություն տրվի այստեղ կազմակերպել մարդու եվ կենդանիների պաշտպանության կենտրոն՝շահույթ չհետապնդող, հասարակական հիմունքներով գործող:Պատրաստ ենք ձեռնամուխ լինել:

Ակնալում ենք Լոռու մարզպետարանի արձագանքը:

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ, Վանաձոր, ազատ լրագրող, բլոգեր

Բաց նամակ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին

Պարոն վարչապետ, մինչեւ ե՞րբ համբերենք, որ հեղափոխության ժամանակ խոստացված անցումային արդարադատությունը գա, ու նախկինում հալածվածների իրավունքները վերականգնվեն:25 տարվա լրագրող եմ,1995թվից սկսած՝հանդես եմ եկել հանրապետական տարբեր թերթերում/աշխատանքային պայմանագրերով կամ առանց պայմանագրի.հասարակական հիմունքներով 2001թվին եւ ավելի ուշ՝ թղթակցել եմ նաեւ ձեր խմբագրած ,,Հայկական ժամանակ,, թերթին/ի դեպ, մինչ օրս իմ անձնական արխիվներում պահում եմ ձեր կողմից ինձ տված այցեքարտը՝2006թվին, երբ,,Այլընտրանք,, նորաստեղծ կազմակերպության հետ եկել էիք Վանաձոր, եւ այդ միջոցառմանը, որին ներկա էին սակավաթիվ վանաձորցիներ՝մի փոքրիկ բակում, ներկա էր նաեւ լուսահոգի հայրս՝2013թվին մահկանացուն կնքած, որին ամենայն իրավամբ կարող եմ քաղաքային նախորդ իշխանության ապօրինությունների զոհը համարել/:Իմ այսօրվա կարգավիճակով ոչ աշխատող եմ, ոչ գործազուրկ եմ, ոչ թոշակառու եմ.չնայած՝ մտերիմներս ու ինձ ճանաչողներն  ընդունում են որպես լրագրող.որովհետեւ անկախ այն հանգամանքից՝վարձատրվել եմ, հոնորար եմ ստացել թե չեմ ստացել, լրագրությունն ինձ համար առաքելություն է եղել.առավել եւս՝2011թվից հետո, երբ վերջնականապես հեռացա մամուլից ու հիմնեցի իմ անկախ բլոգը.հետագայում՝եւս 2-ը, եւ այսպիսով ունեմ 3 բլոգ՝իմ ուժերով ստեղծած,որոնց թվում իրավապաշտպան, պատմաքաղաքական եւ գրական-հուշագրական, բայց՝չեմ օգտվում որեւէ պետական աջակցությունից, գովազդից,պարզապես՝բլոգները գործում են իմ անձնական գույքի վաճառքից ստացված միջոցների, երբեմն էլ՝բարի կամեցողների ոչ մեծ նվիրատվությունների շրջանակում:Ընդ որում՝չունեմ նաեւ անձնական համակարգիչ,ինտերնետ:Իմ նյութերից շատերն  արտատպել են հայաստանյան այլ կայքեր՝հոդվածում բարձրացված խնդիրներին հասարակական հնչեղություն տալու նպատակով:Բայց այսօր ես՝բարձրագույն հումանիտար կրթությամբ 25 տարվա լրագրողն ու քաղաքացիական ակտիվիստը, հեղափոխության աջակիցը,որ 88-ւ երկրաշարժից հետո 6 ամիս դասավանդել է Բելառուսի ժամանակավոր հայկական դպրոցում եւ ունի դրական բնութագիր՝դպրոցի բելառուս տնօրինության կողմից տրված, այսօր հայտնվել է ամենախոցելի վիճակում՝կոմունալ պարտքերի ձեռքին պատանդի դերում:Այս երկրում ով՝ասես օգտվել եւ օգտվում է դրամաշնորհներից, բայց չգիտես ինչու՝9 տարվա բլոգերը զրկված է դրանից.թերեւս՝այդ ոլորտում գումարների ոչ արդարացի ու ոչ թափանցիկ բաշխման հետեվանքով:Քանիցս բաց նամակով առաջարկել եմ, որ իրենց նպատակայնությունն ապացուցած բլոգները պետականորեն վարձատրվեն, բայց՝ձայն բարբառո.որեւէ պատգամավոր այդպես էլ հարցին ուշադրություն չի դարձրել:Իսկ սոցիալական տեռորն ու կոմունալներն անընդհատ հետապնդել են ինձ՝անեկամուտ քաղաքացուս:Եթե հեղափոխություն է եղել, ուրեմն դրա տրամաբանությունը հուշում է, որ ես պետք է վերադառնամ իմ նախկին աշխատանքին՝բուհում/գրադարանի մատենագետ եմ եղել՝1994-98թվերին/, բայց 3 ամիս առաջ  Վանաձորի մանկավարժական համալսարանի նորանշանակ ռեկտորին գրած իմ նամակը, որ նաեւ որպես բաց նամակ եմ տարածել այն բանից հետո, երբ ամիսներ շարունակ արձագանք չկար, մնացել է ,,կրկնակի,,անարձագանք:Իսկ կոմունալ վարձերը շարունակում են նեղել, աստիճանաբար վթարային դարձող մեր բնակարանի վիճակն էլ մեծ վերանորոգում է պահանջում, որպեսզի կարողանանք առնվազն ջրաչափ տեղադրել, որի բացակայության հետեվանքով ջրմուղը շարունակում է իր ապօրինի բարձրացված պարտքը նկարել՝հասցնելով մոտ 150հազար դրամի:Մի ահռելի ,,պարտք,, էլ համատիրությունն է ,,նկարել,,/քանի որ իրավաբանորեն չապացուցվող ծառայություն է ,,սպասարկման վարձ,, կոչվող ,,կույր աղիքը,, բայց՝դրա առկայությունը թույլ չի տալիս, որ բնակարանի ներսում վթարների դեպքում դիմել համատիրություն/ժողովրդախոսակցական լեզվով՝լրիվ ,,կաշկալամաշ,, վիճակում ենք հայտնվել.իսկ պատկերն առավել ողբերգական է դառնում, երբ մի օր մեր բաղնիքային հատվածի առաստաղն է կաթում, մի օր՝մեզնից է ներքեւ կաթում, ու հիմա ես ի՞նչ միջոցներից պետք է այդ ծախսերը հոգամ, եթե ներքեւի բնակարանի նոր տերը/որ հազիվ իմ կես տարիքին լինի/, գալիս ,,մուննաթ,, է գալիս, թե խնդիրը վերացրեք:

Մեծարգո վարչապետ,կամ վերադարձրեք իմ ԽՍՀՄ ավանդը, որ դրանով առնվազն կոմունալ ծախսերս հոգամ, կամ՝վերադարձրեք իմ աշխատանքը՝ռեկտորին հուշելով, որ իրեն ուղարկած նամակները կարդա:Ինչքա՞ն կարող է ՀՀ հպարտ քաղաքացին իրեն զգա ամենաստորացված ու նվաստացած վիճակում, երբ որ այս երկրի անարդարությունների դեմ 25 տարի շարունակ պայքարել է:Մինչեւ ե՞րբ կարող եմ ես գույքս վաճառելով գոյատեւել, եթե թոշակի տարիքից դեռ 3 տարի ունեմ, բլոգներս էլ գովազդներից չեն սնվում, քաղաքական տանիք չունեն, պետական հովանավորություն չունեն, իսկ աշխատատեղերը՝իմ ընդունակություններին ու արժանիքներին համապատասխան, բավարար հրապարակայնություն չունեն եւ դրանք, ցավոք, առաջվա նման ԽԾԲ-ով են:Հետո էլ ասում են՝թե մեր երկրում քաղաքացիական նախաձեռնությունները խրախուսվում են.եթե այդպես է՝ինչու՞ 9 տարվա բլոգերին որեւէ պետական աջակցություն չի հասնում.ավելին՝կարանտինի օրերին անգամ որեւէ պետական աջակցություն չի հասել ոչ միայն ինձ, այլեւ՝ՀՀ այլ գործազուրկ քաղաքացիների, որոնց թվում առավել խոցելին 55-ից բարձ տարիքի կանայք են, եթե ոչ թոշակառու են, ոչ աշխատող, քանի որ թոշակի տարիքի շեմը 1996թվից բարձրացվել է 63-ի:

ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ,Վանաձոր, ազատ լրագրող,բլոգեր