,,Մանուշակներ ձեռքերիս, ու շուշաններ ոտքերիս...,,

Մարտի  9-ին  հայաստանյան  ,,առաջատար,,  հեռուստաալիքներից  մեկը  փորձում  էր  համոզել, թե  ,,առաջատար,, /  ընդգծումը  մերն  է:-Գ.Հ. / կուսակցություններից  մեկը  մարտի  8-ին ՝ Կանանց  միջազգային  օրը  շրջել  է  հանրապետության  բոլոր  մարզերում  ու  բոլոր  կանանց / հենց  այդպես  էլ  մի  քանի  անգամ  շեշտեցին՝,,բոլոր  կանանց,, /  ծաղիկներ  նվիրել:  Ակամա  մտածեցինք, որ  միգուցե  ,,բոլոր,,  բառն  ընդհանրական  նշանակությու՞ն  ունի  արդեն. այնպես,  ինչպես  ,,ժողովուրդ,,  բառը: Համենայն  դեպս, մարտի  8-ին,  ցերեկային  ժամերին  արեւային  Վանաձորի  փողոցներում  ,,պտիտ  եկող,,  կանայք  հաստատ  այդ  ,,բոլորի,, մեջ  չէին  մտնում,  քանզի  ծաղիկ  բաժանելու  գործընթաց  չկար: Զանգահարեցի  Վանաձոր-Ալավերդի  մայրուղու  վրա  գտնվող  գյուղերից  մեկի  մի  բնակչուհու, եւ  հետաքրքրվեցի,  թե  արդյո՞ք  իրենց  մոտ  նման  ,,գործընթաց,, ՝  ծաղիկ  բաժանելու  առումով,  եղել  է,  սակայն  վերջինս  հերքեց,  եւ  ավելացրեց,  որ  իրենց  մոտ  սովորաբար  պատգամավորն  է  մարտի  8-ին  ծաղիկներ  նվիրում. բայց՝ գյուղի  ուսուցչուհիներին,  իսկ  թոշակառու  կանանց  ոչ  մի  ուշադրություն  չի  դարձնում , ինչի  համար  էլ  այդ  կինն  այս  տարի  նրան  ձայն  չտվեց: Վանաձորաբնակ  միջին  տարիքի  մի  կին  էլ նեղսրտեց,  թե ՝,,Մի  հատիկ  վարդը  1500դրամ  արժե,,: / Իսկ  ձնծաղիկն  ու  մանուշակը,  որ  սովորաբար  1 փունջը  50դրամ  է  լինում,  այդ  օրը  300դրամ  էր  /: Մի  կին  էլ  համ  ուրախացել  էր, համ ՝ տխրել,  որ  Մարտի  8-ին  Վանաձորի  դեղատներում,  ի վերջո,  հայտնվել  էր  1  տարի  շարունակ  անհետացած  սրտանոթային  մի  դեղ, բայց ՝ կրկնակի  թանկացած:Այդ  դեղորայքն  էլ,  ի վերջո,  որոշեցին  կրկին  ներկրել  այն  բանից  հետո,  երբ  համոզվեցին, որ  դրա  փոխարինիչը  թանկության  պատճառով  լավ  չի  վաճառվում.դե, ըստ  այդմ,  ընտրեցին ,, ոսկե  միջին,,  տարբերակը, եւ էժանը  թանկացրին մեկուկես-երկու  անգամ: Միակ  տոնական  ակցիան, ըստ  իմ  զրուցակիցների ՝  աման  լվալու  հեղուկների  ոլորտում  է  եղել, ինչը  մեծագույն  ,,ուրախությումն,,  էր  պարգեւել  նրանց: Ահա  այսպես  էին  Մարտի  8 նշում  ՀՀ շարքային  կանայք, որոնցից  մի  քանիսի  հետ  զրուցեցինք  այդ  եւ  հաջորդ  օրը:  Ըստ  տեղեկությունների,  այս  տարի  էլ  համայքային  իշխանությունները  բարեհաճ  են  գտնվել  հատուկենտ  մնացած  վետերան  կանանց  նկատմամբ,  դրամական  պարգեւներ / 10000-ական  դրամ /,  տեղ-տեղ ՝ նաեւ  սննդամթերք  հատկացրել:  Ոմանց  էլ  ,,մխիթարել,,  էին  ,, քաղաքի  կինոթատրոններից  մեկում  ընթացող  ,,Գարեգին  Նժդեհ,, ֆիլմի  հրավիրատոմսեր  բաժանելով: Ի  դեպ,  ֆիլմի  մեկնարկն  սկսվեց  հենց  այն  օրը,  երբ  Վանաձորի  ,,Արցախ,,  պուրակում  նշանակված  էր  Րաֆֆի  Հովհաննիսյանի  ,,չարտոնված,,  հանրահավաքը:                                                           
         ԳԱՅԱՆԵ  ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ

Ընտրակաշառքը ,,քթներից են բերում,,.ինչպես միշտ

  Նախագահական  ընտրություններից  մի  քանի  օր  անց  Վանաձորի  մեծածախ  առեւտրի  կետերում  սկսվեցին  գների  բարձրացման  ,,նախապատրաստական,,  աշխատանքները:  ,,Արդեն  պետք  ա  ասվի, որ  թազա  գներ  են,,- նկատեց  վաճառողներից  մեկը  մյուսին, նկատի  ունենալով, թերեւս, մեծածախ  վաճառքի  գնորդներին  նոր  գների  հետ  ,,ծանոթացնելու,, հանգամանքը: Ի  դեպ,  մթերքների  գերակշիռ  մասի  վրա  գնապիտակներ  չկային: Բայց  երբ  մի  քանի  օր  անց  նույն  վաճառակետում  հարցրի ՝,,Արդեն  դա  է՞լ  թանկացավ,,՝ նկատի  ունենալով  թռչնամսի  գինը, որ  1700դրամից  դարձել  էր  1900դրամ ՝ 1շաբաթվա  ընթացքում / մարտի 2-ի  դրությամբ /, վաճառողը  չարախնդաց.,,Հլա  դեռ  էլի  պետք  ա  թանկանա,,:  Սկզբում  մտածեցի,  թե  նկատի  ուներ  Վրաստանի  սահմանից  եկող  բեռների  վրա  դրվելիք  մաքսատուրքի  ավելացումը / նախատեսվող /,  բայց  համենայն  դեպս  հարցրի.,,Արդեն  սկսեցին  ըն տրությունների  ծախսերը  հանե՞լ,, /բնականաբար, խոշոր  ներկրողները,  որոնք  սովորաբար  մեծ  ներդրումներ  են  ունենում  ընտրությունների  ժամանակ /, - ինչին  ի  պատասխան ՝ վաճառողը  հաստատեց.,,Դե  տեսնում  եք, դուք  էլ  լավ  գիտեք,,:  Հարկ  է  նկատել,  որ  որոշ  մթերքների  գներ  դեռ  մինչ  ընտրությունները՝  անգամ  դեկտեմբերից  են  թանկացել:  Օրինակ ՝դեկտեմբերի  սկզբից  հավկիթների  գները  բարձրացան  ու  մինչ  օրս ,,կայունացան,, 55- 70,  անգամ ՝  80դրամի  վրա: Զգալի  թանկացում  կա  նաեւ  դեղորայքի  ոլորտում:  Տարեց  մի  կին,  տեղեկանալով,  որ  իր  ուզած  դեղորայքի  գինը  բարձրացել  է,  ափսոսանքով  ասաց.,,Դե  լավ,  ինչ  արած, 5 հատիկ  տուր,  10հատ  չեմ  կարա  առնեմ,,:  Իսկ  մեկ  ուրիշն  էլ,  թե՝ ,,Էդքան  փող  չունեմ,  բա  ի՞նչ  անեմ,,; Իսկ  դեղորայքներից  մեկի  առնչությամբ  իմ  այն  հարցին, թե ,,Արդեն  սա  է՞լ  թանկացավ,, ՝ վաճառողը  հեգնանքով  ասաց. ,,Բա  ընտրություններ  են  գալիս,  բա  ի՞նչ  եք  ուզում,  տղեքը  պատրաստվում  են  չէ՞,,:  Ակնհայտ  է,  որ  թանկացումներն  սկսվել  են  դեռ  ընտրություններից  առաջ  եւ  շարունակվում  են,  եւ  ակնհայտ  է, որ  ընտրաակաշառքը  մարդկանց  ,,քթից  են  բերում,,. ինչպես  միշտ:  Ասվածը  մեկ  անգամ  եւս  ապացուցվեց,  երբ  մի  վանաձորաբնակ  երիտասարդ  կին  / լոռեցիների  ասած ՝,,ջահել  հարս,, /  զրուցակցին  պատմում  էր,  որ  իրենց  ընտանիքին  ձայնի  դիմաց  5000դրամ  են  տվել,  եւ  ոչ  թե,  ասենք ՝ 10000,  քանի  որ  տարբեր  թաղամասերում  գումարի  չափը  տարբեր  է  եղել. 5000, 7500, 4000, 6000: ,,Դե  վերջը  գնացինք  էշ-էշ  ընտրեցինք,  դե հիմի  ինչ  արած,,- ինքն  իր  արածից  գոհ,  ստացածից ՝ դժգոհ ՝  հայտարարեց  կինը,  եւ  այս  պայմաններում  անհնար  է  չասել.,,Ողբամ  զքեզ,  Հայոց  աշխարհ,  էս  ու՞ր  է  հասել  ժողովրդի  կենսամակարդակը: Դե  ուրեմն  թող  վայելեն  իրենց  արածի  պտուղները:  ...Օրերս  ՏՄՊՊՀ-ն  ուսումնասիրություն  է  սկսել  ձվի   շուկայում,  եւ  հավաստիացրել,  թե  Զատկի  նախօրեին  թանկացում  չի  լինի. նույն  հավաստիացումն  արվել  էր  նաեւ  Ամանորի  նախօրեին: Հարց  է  ծագում. մի՞թե  նորմալ  է,  որ  ձուն  ,,կայունացել,,  է  60-80դրամի  վրա.  այսինքն  1հատիկ  ձուն  համարժեք  է  1կգ  կարտոֆիլի: Հիշում  եմ,  որ  ՏՄՊՊՀ  նախորդ  նախագահը  տարիներ  առաջ  զայրացած  ասաց  հեռուստաէկրանից,  թե ,,հայ  ժողովուրդը  դատապարտվա՞ծ  է  60  դրամով  ձու  առնելու. հավանաբար,  այդ  հայտարարության  պատճառով  էլ  նրան  այդ պաշտոնից  ազատեցին, իսկ  դրանից  հետո  ձվի  շուկայում  վիճակն  էլ  ավելի  վատթարացավ. մանավանդ,  որ  սկսեցին  տուգանել...էժան  ձու  վաճառող  տնտեսվարողներին: Հետաքրքիր  է  նաեւ  այն,որ  դեղորայքի  ոլորտի  ուսումնասիրությունն  էլ  է  ՏՄՊՊՀ-ն  սկսել  թանկացումից  հետո.  այնպես,  ինչպես  կաթնամթերքի  թանկացման  պարագայում  է: Ստացվում  է,  որ  օլիգարխները  ժողովրդին  մի  լավ  թալանում  են, հետո  այդ  թալանածի  մի  չնչին  մասը  ամիսներ  կամ  տարիներ  անց  ,,մուծվում,,  պետությանը,  որպես  տուգանք,  կամ  էլ,  ո՞վ  գիտե,  չեն  էլ  մուծվում,  բողոքարկում  են  ՏՄՊՊՀ-  որոշումները: Եվ  կամ ՝  վարույթներին  չի  ընթացք  տրվում:                 ԳԱՅԱՆԵ  ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ                                                                                                                                                                                               

Ինչպես էին փորձում ,, հարամել,, Րաֆֆու հանրահավաքը

Փետրվարի  23-ին  Վանաձորի  ,,Արցախ,,  պուրակում  Րաֆֆի  Հովհաննիսյանի  հանրահավաքի  ժամանակ  մարդիկ  հանգիստ  ելույթ  էին  լսում,  երբեմն՝  ծափահարում, բուռն  օվացիաներ, համընդհանուր  ոգեւորություն, բայց ՝  հասարակական  կարգի  եւ  ոչ  մի  խանգարման  դրսեւորում,  բայց  ոստիկանությունը  20  րոպեն  մեկ  բարձրախոսով  հայտարարում  է,  թե  հանրահավաքը  ,,չարտոնված,,  է,  եւ  մասնակիցները  կարող  են  պատասխանատվության  ենթարկվել:   Դրա  արդյունքում  ոմանք  նախընտրեցին  հեռանալ  տարածքից,  մանավանդ  որ  սկսեցին  հանրահավաքի  մասնակիցներին  նկարել:  Ոմանք  էլ  հետեւում  էին  հանրահավաքը  պատկառելի  հեռավորության  վրա,  պուրակը  երիզող  մայթից:  ,,Է, եթե  չարտոնված  է,  ինչի՞  սկզբից  չէին  արգելում,  էս  մի  ժամից  ավել  է,  հարթակի  վրա  խոսում  են,,-  մինչ  Հովհաննիսյանի  ժամանելը  /  որ  եկավ  մեկ  ժամ  ուշացումով / նկատեց  իմ  զրուցակիցը ՝  տարեց  մի  մանկավարժ,  որ  նաեւ  հետաքրքրվեց, թե  ի՞նչ  է  ,,ուզում,,  Րաֆֆին,  արդյո՞ք  սոցիալիզմ  չի  ուզում,  քանի  որ  անընդհատ  արդարությունից  է  խոսում:  ,,Է  ամեն  տեղ  էլ  կապիտալիզմի  ժամանակ  օլիգարխներ  լինում  են,,- նկատեց  ազգությամբ  ռուս  իմ  զրուցակիցը,  որ  այդքան  էլ  լավ  չէր  ըմբռնում  Րաֆֆու  քաղաքական  հայացքները, բայց  դժգոհ  էր,  որ  նա  ՆԱՏՕ-ին  անդամագրվելու  կողմնակից  է:  Երբ  բացատրեցի,  որ  Րաֆֆին,  ամենայն  հավանականությամբ  ,,արդար  կապիտալիզմի,,  կողմնակից  է, իմ  զրուցակիցը  չհամաձայնվեց  այդ  դիտարկման  հետ,  ու  նկատեց,  որ  եթե  մարդիկ  արդարություն  ու  սոցիալիզմ  են  ուզում,  պետք  է  ավելի  շուտ  դաշնակներին  միանան:  Մեր  հետագա  զրույցի  այլ  մանրամասներին  չանդրադառնալով, նշեմ,  որ  տվյալ  դեպքում  ինձ  համար  անհասկանալին  ,,չարտոնված,,  հանրահավաքի  մասնակիցներին                                         ,,պատասխանատվության  ենթարկելու,,  կոչն  էր ՝  ոստիկանության  կողմից: Հետաքրքիր  է,  ի՞նչ  տրամաբանությամբ  կարող  են  հանրահավաքի  խաղաղ  մասնակցին  պատասխանատվության  ենթարկել,  եթե նա  հակահասարակական  արարք  թույլ  չի  տվել,  եւ  եկել  է  այդտեղ,  միգուցե,  ոչ  այնքան  կիսելու  համընդհանուր  ոգեւորությունն  ու  Րաֆֆու  քաղաքական  հայացքները,  այլ  պարզապես ՝ ունկնդրելու: Այդ  նույն  տրամաբանությամբ ,,կարելի,,  է  պատասխանատվության  ենթարկել,  ասենք ՝,,Արցախ,,  պուրակի  մոտակա  շենքերի  բնակիչներին ՝  պատշգամբից  հանրահավաքը  դիտող, կամ ՝  պուրակում  տեղակայված  օբյեկտներում  այդ  պահին  գտնվող  մարդկանց,  ֆոտոսրահի  աշխատակիցներին: Հետաքրքիր  է,  երեկոյան /  երբեմն  էլ ՝  ցերեկային  / ժամերին  Վանաձորի  փողոցներում  վխտում  են  բարձրաձայն  զազրախոսող,  հայհոյող  մարդիկ, որոնց  թվում ՝ բջջայինը  ականջին ,,ռազբորկա,,  անողներ ՝  հահոյախառն  ժարգոնով,  կանանց  ու  երեխաների  քթի  տակ,  բայց  նման  դեպքերում  հաճախ  որեւէ  ոստիկան  չի  հայտնվում,  բայց  երբ  օրինավոր  մարդիկ,  մանկավարժներ, մտավորականներ,  կապ  չունի ՝ գործազու՞րկ,  թե՞՝ գործավոր,  թոշակառուներ, անգամ ՝ պաշտոնյաներ , հասարակության  գիտակից  խավը, որ  չի  ուզում  ստորացված  կամ  թշվառության  մեջ  ապրել՝ անարժանների  հարստացման,  բյուջեն  կողոպտելու  հաշվին,  հավաքվում  են  խաղաղ  հանրահավաքի՝  ունկնդրելու  այն  մարդկանց,  ովքեր  մտահոգ  են  հասարակության  խնդիրներով  ու  բարձրաձայնում  են  դրանք,  նրանց  սկսում  են  ահաբեկել  վարչական  պատասխանատվության  ենթարկելու  ,,հեռանկարով,,:  Զարմանալիորեն  հասարակական  կարգի  խախտում  չի  համարվում  նաեւ  գիշերային  ժամերին  Վանաձորում  տեղի  ունեցող  հրավառությունները,  որի  ընթացքում  պարբերաբար  խախտվում  է  բնակիչների  գիշերային  հանգիստը:                                                                                                                         ԳԱՅԱՆԵ  ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ