Where will children's mother reside?

Since 2006, the resident of the city of Vanadzor Ms Alvard Martirossian and her daughter Inga, who is a musician and a teacher, have been haunting the threshold of the courts, prosecutor's office, police and the City Hall's department for guardianship and trusteeship. Inga has been trying to defend through court her and her two preschool-age children's right to decent living. The relations between her and her former husband were extremely tense (to such an extent that at times police had to interfere in family relations). It all ended in a divorce and the court ordered the former husband to pay alimony for the upkeep of children who reside with Inga. In 2007, the Vanadzor first instance court rejected Inga's suit to give her and the two children some living space from the 4-roomed apartment owned by the children's father, wherefrom Inga's former husband drove her and the children out. The court maintained that Inga was not registered in that apartment. On June 16, 2010, the Vanadzor court granted Inga and her two children a residence right in the apartment in question (where Inga managed to get registration through the passports department in 2009) but until the children attain majority. Inga's former husband lodged a complaint with the RoA Court of Appeals, which (Judge k. Hakobian) examined the statement of claim on September 14, 2010 and banished her from the apartment, while upholding the children's right to reside there. A. Martirossian thus comments on the court ruling, "The ruling does not state who owns the apartment and who Inga is. It would seem that Inga is just a casual person in that home, that she resided there illegally and that is the reason why she was banished from it." She adds, "It turns out that the children's mother should take care of them from behind the door. The court contends that there is an international convention protecting the ownership right. But there is also a convention that protects children's rights, is there not?" We requested attorney Anahit Aloyan to comment on the ruling of the RoA Court of Appeals. In her view, the fact that the court defends the owner's rights is positive. On the other hand, the violation of children's rights because of the law that defends the ownership right is condemnable. According to her, the most adequate course of action in regulating the issue in question was that of the Vanadzor court, which granted the children and their mother the residence right till the children attain majority. The attorney expressed regret that because of the imperfections of the ownership right law the RoA Law on the Rights of the Child is of a declarative nature. Says A. Aloyan, "Is the child to blame that the parents do not reach an understanding. The child should grow in normal conditions." From time to time Alvard Martirossian has to give shelter to Inga and her children in her small apartment (where she takes care of her 80-year-old mother who has diabetes). She expresses her discontent with the children's father who has not paid alimony for five months. They turned to the prosecutor's office of Lori region for help. The office replied that the man "does not evade" and that he promised in writing to pay alimony "when he has money to do so." By the way, after the 16 June 2010 ruling of the Vanadzor court of general jurisdiction granted the residence right to Inga and her children, the owner of the apartment, Inga's former husband, who did not reside there and who left to Russia for a long period of time, demanded that gas be no longer supplied to the apartment. The gas supply was resumed only after Women's Rights Center NGO in Vanadzor and the prosecutor's office of Lori region interfered. Gayane Hovsepyan www.armhels.com, “Ditord” 13-14-2010

Հացը թանկացավ, շաքարավազը չի էժանանում

Մարտի սկզբից Վանաձորի հացի որոշ կետերում հացը թանկացավ` հատավաճառի մեջ 20-30 դրամով, թեպետ հանրապետական հեռուստաալիքներից մեկով փորձում էին համոզել, թե հացը միայն Գյումրիում է թանկացել: Չնայած ոչ բոլոր կետերն են հացը թանկացրել, սակայն եթե համաշխարհային շուկայի գների թանկացմամբ է պատճառաբանվում թանկացումը, ենթադրվում է, թե մի օր էլ հերթը կհասնի մյուսներին. «Ով էլ չի թանկացրել, քաշն է պակասեցրել»,- նկատում է վանաձորցիներից մեկը: Հետքրքիր զուգադիպությամբ, 4 տարի առաջ նույն ժամանակահատվածում հացը և այլ անհրաժեշտ մթեքներ կրկին թանկացել են: Ահավասիկ, ներկայացնենք մի վկայություն ոչ հեռու անցյալից` հոդվածի տեսքով, որ լույս է տեսել 2008թ. մարտի 11-ին «Ժամանակ Երևան» թերթի ինտերնետային կայքում. «Հետաքրքիր է, թե կա՞ մի երկիր, բացի Հայաստանը, որտեղ տոն օրով գների բարձացում է լինում. այս տարվա մարտի 8-ը վանաձորցի կանանց համար նշանավոր էր նրանով, որ այդ օրը «հայտնագործեցին», որ հացը, ալյուրն ու մակարոնեղենը կրկին թանկացել են` ի թիվս այլ սննդամթերքների, որոնց հատ-հատ անդրադարձել էր «Ժամանակ Երևան» ինտերնետային կայքը` մարտի 7-ի համարում»: Իսկ մարտի 7-ի համարում ահա թե ինչ էր արձանագրվել. «Վանաձորի առևտրի կետերում գները նոր թափ հավաքեցին` «հարձակվելով սպառողների վրա. 1կգ շաքարավազը 210-ից դարձավ 220 գրամ, իսկ խոզի մսի գինը 3-րդ թռիչքը կատարեց. բրազիլական ներմուծված խոզի մսի 1 կգ-ն, որ տարեվերջի 1300-ից այս տարվա սկզբին դարձավ 1600 դրամ, այժմ հասավ 2000 դրամի, իսկ տեղական արտադրության խոզի մսի գինը 2200-ից հասավ 2500 դրամի (և այս ամենը 2 ամսում): Կրկին բարձրացան ձեթի գները, որ միառժամանակ փոքր-ինչ իջել էին` մեծ թանկացումից հետո»: Սույն հրապարակումից նաև պարզ է դառնում, որ 4 տարի առաջ շաքարավազի 1կգ-ն կիսով չափ էժան է եղել. ներկայումս այն 430-450 դրամ է: Լավ կլիներ, եթե ՀՀԿ անդամ պատգամավորները պարբերաբար քաղաքական թեմաներով ասուլիս հրավիրելու փոխարեն մի քիչ էլ տնտեսական թեմաներով ասուլիսներ անեին ու պարզաբանումներ ներկայացնեին թանկացումների վերաբերյալ. չէ՞ որ տնտեսական լծակները հենց ՀՀԿ անդամ գործարար պատգամավորների ձեռքին են: Գայանե Հովսեփյան

Որքա՞ն կարելի է հայերենն աղավաղել եթերից

  Ֆեյսբուքում մեկը գրել էր, թե փողոցում ավելի գրագետ են խոսում, քան` ֆեյսբուքում: Հավանաբար, այդ գրողը տեղյակ չէր, թե ինչ հայերեն է հնչում հեռուստատեսությամբ. աղավաղված բառեր, սխալ հոլովումներ, ժարգոնային դարձվածքներ: Անգամ պատգամավորներ ու բարձրաստիճան պաշտոնյաներ են այդ “լեզվով” խոսում: Օրերս հերթական պատգամավորն էր ասուլիս անցկացնում, և յուրաքանչյուր նորմալ մարդ պարզապես կվիրավորվեր այն հանգամանքից, թե ովքեր են մեր պատգամավորները` դատելով այդ մարդու խոսելաձևից: Ինչի՞ նման է, երբ բարձրաստիճան պաշտոնյան եթերից խոսում է “ա” –երով (“է” օժանդակ բայի հետ ծանոթ չլինելու պատճառով), ասուլիս է վարում “ա”-երով, “առաջին” ասելու փոխարեն ասում է “առաջի”, ենթականերն էլ նրան նմանվելու համար խոսելաձևը կրկնօրինակում են: Հեռուստաեթերում, սերիալներում զանգվածային բնույթ է կրում հայերենի սխալ հոլովումը. տնեցիքի, պապու, տատու (փոխանակ` պապի, տատի), կամ` հալչել է (փոխանակ` հալվել է), կորում է (փոխանակ` կորչում է): Փաստորեն, որտեղ “չ”-ն պետք է` չեն դնում, որտեղ պետք չէ` դնում են: Մի հաղորդավարուհի էլ Աֆղանստանի փոխարեն Ախվանստան էր ասում: Շատ ցավալի է, որ հաղորդավարները հաճախ կակազում, կմկմում ու երկարաձգում են բառերը կամ` “նյամնյամերեն” են խոսում. “բոլյոր”, “ոլյորտ”, “բնյապահպանական”, “նյախարար”: Վերջերս Հ1-ով մի քննադատական հաղորդում հնչեց` կիրակնօրյա “Հայլուրն” էր, մասնագետն իրավացիորեն քննադատում էր, որ հայերենում սկսել են “ь” կիրառել. երևույթ, որին անդրադարձել ենք նաև ամիսներ առաջ, սակայն երևույթը շարունակում է մնալ: Մի հետաքրքիր երևույթ էլ կա, եթե ռուսները որոշ դեպքերում գրում են о, կարդում են а, որ նրանց քերականության առանձնահատկությունն է, ապա որոշ հայեր ապօրինի ու ոչ լեգիտիմ քերականություն են ուզում մտցնեն ու բառամիջյան ա-ի փոխարեն ասում են` ո (“հոմով ձողիկներ”, “մոմ ջան”): Հիմա էլ ինչ-որ անհեթեթ դարձվածքներ են էկրանից փողոց նետում` “ձյա”, “ընենց չի որ”, “տեղից էլ”: Չես հասկանում` “ձյա”-ն ռուսերեն “дядя” բառի կրճատված տարբերակն է՞, թե՞` վրացիների “ձիա”-ն: Լավ, հնարավոր չէ՞ “քեռի” ասել, կամ “дядя”-ին հանգիստ թողնել, ինչպես որ կա: Որքան հասկացա` “տեղից էլ” արտահայտությունը “էն գլխից” կամ “ի սկզբանե” արտահայտության կամայական վերաձևումն է: Եվ մի կարևոր հանգամանք. հայերենում շեշտը դրվում է բառի վերջին վանկի ձայնավորի վրա, բայց որոշ հաղորդավարներ շեշտը դնում են սկզբից: Եթե պետական հեռուստաեթերից է աղավաղված հայերեն հնչում, էլ ֆեյսբուքից ի՞նչ եք պահանջում: Ի դեպ, ֆեյսբուքահայերից ոմանք “նեղվում” են, երբ նյութերի տակ մեկնաբանությունները գրում են ոչ հայերեն, այլ` լատինատառ: Սա արդեն տեխնիկական խնդիր է, և կապված է համակարգչային ծրագրերի և այլ օբյեկտիվ պատճառների հետ. ասենք` մեկը չի ուզում ինտիմ բնույթի մեկնաբանությունները կամ “բաց” տեքստերն աչքի զարնեն, դրա համար էլ լատինատառ է գրում:

                                                                                 Գայանե Հովսեփյան

Ժամանակը չփոխելը ճիշտ է, եթե նախկին ժամային գոտում ենք

  Մինչ ժամային փոփոխությունների ի հայտ գալը, որ սկսվեց 90-ականներին, Մոսկվան Երևանից 1 ժամ ետ էր. ասում էին` «Մոսկվայի ժամանակով», «Երևանի ժամանակով»: Այսինքն, եթե Հայաստանում ժամը 22.00-ն էր. Մոսկվայում` 21.00-ը: Սա լավ հիշում եմ հեռուստատեսային լուրերի թողարկումից: Հիմա որոշեցին Հայաստանում այսուհետ ժամը չփոխել, բայց, փաստորեն, Մոսկվայի ու Երևանի ժամանակները արդեն նույնն են, և հայտնի չէ, թե դա ինչի արդյունք է: Հայաստանը նախորդ փոփոխությունից հետո կանգնեց չփոխելու որոշման վրա՞, թե՞` Մոսկվան: Սա թող մասնագետները պարզեն: Ամեն դեպքում ժամանակն այն միավորը չէ, որի նկատմամբ կարելի է կամայական վերաբերմունք ցուցաբերել: Իբր քիչ ոլորտներ կան, որտեղ իրավունքներ են խախտվում, հիմա էլ ժամանակի «իրավունքներն» են խախտում: Ինչպե՞ս կարելի է դարերով մշակված, գիտականորեն հիմնավորված կարգուկանոնը խախտել: Քաջ Նազարի հեքիաթում էր կարծեմ ասվում, թե` «հրամայում եմ արևն արևելքից դուրս գա, արևմուտքից մայր մտնի». ինչ-որ համանման մի բան: Իսկ թե ինչ ազդեցություն էր ունենում ժամային փոփոխությունը մարդկանց կենցաղի նկատմամբ, ստորև ներկայացվում է 1997թ. նոյեմբերի 14-ին «Առավոտում» տպագրված մի տեղեկատվություն.

Երբ մութն ընկել է, բայց դեռ ուշ չէ…

Վերջին ժամանակներս ժամը փոխելու առնչությամբ, Վանաձորի փողոցներում, սկսած 16.00-ից խուճապային տրամադրություն է: Գործի ավարտից դեռևս 1 ժամ առաջ աշխատավայրերը հեռատեսորեն լքած վանաձորցիները, աճապարելով օրվա գնումները փակող-հավաքող վաճառակետերից հապշտապ կատարել (թանկ ու էժանին չնայելով), շտապում են դեռ մութը չընկած տուն հասնել` կիսամութ փողոցներով: Հիմնարկների ղեկավարները, դասախոսներն ու ուսուցիչները «ըմբռնումային» վերաբերմունք են դրսևորում երևույթի նկատմամբ և մեծահոգաբար «աչք փակում» անհրաժեշտաբար ստեղծված գործալքության կամ դասալքության հանդեպ: Ժամը 17-ի սահմաններում դեկտեմբերյան մթնշաղ է, և սա` ընդամենը նոյեմբերի սկզբին…

                                                   Գայանե Հովսեփյան