Դանիաբնակ վանաձորցին հանդես եկավ զեկուցումով ՝ցեղասպանության ինստիտուտում

Հոկտեմբերի 7-ին ցեղասպանության ինստիտուտում տեղի ունեցավ 20-րդ դարասկզբի դանիացի հասարակական գործիչ, գրող-բանաստեղծ Ինգա Նալբանդյանի ՝հայոց ցեղասպանության մասին գրքերի շնորհանդեսը: Այս եռահատորյակի / ,,Մեծ ցավը,,   ,,Ճակատագրով դատապարտվածները,, եւ ,,Սպիտակ  դաշտ,, / թարգմանությունը կատարել է ծնունդով վանաձորցի Հասմիկ Կուրղինյանը, ով շուրջ 20 տարի է, բնակվում է Դանիայի Օբենրո քաղաքում, աշխատում է քաղաքային սոցիալ բաժնում: Միջոցառմանը զեկուցումով հանդես է եկել Ինգա Նալբանդյանի թոռը ՝ Ֆրանս Նալբանդյանը ՝ նույնպես դանիաբնակ, որի զեկուցման թարգմանիչը նույնպես Հասմիկ Կուրղինյանն էր: Միջոցառման կայացման եւ իր տպավորությունների մասին այսօր տեղեկացրեց Հ.Կուրղինյանը, ասելով, որ 10-օրյա իր այցի նպատակը կարող է համարել կայացած, քանի որ վերջապես հայ ընթերցողին հասան այս տարի հրատարակած գրքերը: Եռահատորյակի 2 հատորների  խմբագիրը Հասմիկի հայրն է ՝ վանաձորաբնակ գրականագետ, մի շարք գրքերի ու թերթերի խմբագիր, գերմաներենի մասնագետ Գառնիկ Կուրղինյանը, ով ,,Մեծ ցավը,,գրքի վերջաբանում նաեւ ներկայացրել է, թե ով է Ինգա Նալբանդյանը եւ ինչպես հղացավ նրա գրքերը թարգմանելու գաղափարը ՝ Հասմիկի մոտ: 2-րդ գիրքը խմբագրել է Հասմիկի քույրը ՝ Նարինե Կուրղինյանը, ով շուրջ 30 տարի է , բնակվում է Գյումրիում: Մինչ այս գրքերի թարգմանությունը Հասմիկը տարիներ առաջ եւս մեկ գիրք է թարգմանել  դանիերենից, որ կոչվում էր ,,Մի աներկիր ժողովրդի մոտ,,: Այդ գիրքը պատմում էր դանիացի մեծ հայասեր Կարեն Եփփեի կյանքի ու հասարակական գործունեության մասին ՝ ցեղասպանության տարիներին: Հասմիկի թարգմանած բոլոր 4 գրքերն էլ լույս են տեսել նրա անձնական միջոցներով, ուստի տպագրվել են սահմանափակ քանակությամբ, վաճառքի չեն հանվել եւ պարզապես  բաժանվել են հասարակական-քաղաքական գործիչների, լրագրողների, Ազգային գրադարանին ու ցեղասպանության ինստիտուտ-թանգարանին են հանձնվել:Գրքերի մի մասը Վանաձորում են տպագրվել, մի մասը ՝ Գյումրիում: Իսկ 2000թ.Հասմիկի թարգմանած առաջին գրքի մասին առաջին անգամ լուսաբանվել է ,,Առավոտում,, /14.04.2000թ. ,,Ովքե՞ր են Հայերի դանիացի բարեկամները,, /, այնուհետ ՝,,Հայաստանի հանրապետություն,, ,,Ազգ,, թերթերում:                                                                                                                                                       Ստորեւ ներկայացվում են  հատվածներ ՝Հասմիկ Կուրղինյանի զեկուցումից.,,Ես իմ ելույթը պիտի սկսեմ շնորհակալական խոսքով:Նախ իմ խորին շնորհակալությունն եմ հայտնում Դանիայում Հայաստանի դեսպանին ՝պարոն Հրաչյա Աղաջանյանին եւ հյուպատոս Լիլիթ Սարգսյանին ՝այս միջոցառման կազմակերպմանն աջակցելու համար:Նաեւ ուզում եմ շնորհակալական խոսք ասել Եղեռնի թանգարան ինստիտուտի տնօրեն Հայկ Դեմոյանին ՝ այս հնարավորությունն ընձեռելու համար:Ապա մի քիչ պատմելու եմ իմ մասին:Արդեն 20 տարի է ՝բնակվում եմ Դանիայում:Առաջին իսկ օրվանից ուսումնասիրել եմ դանիերեն լեզուն, տիրապետել եմ այն եւ այժմ ունեմ համալսարանական կրթություն, ստացել եմ բակալավրի կոչում ՝ որպես սոցիալ խորհրդատու եւ աշխատում եմ մեր քաղաքային սոցիալ բաժնում:Զուգահեռ զբաղվել եմ թարգմանական աշխատանքներով:Ունեմ 15 տարվա թարգմանական փորձ, թարգմանում եմ հայությանը վերաբերվող նյութեր:Ապրելով Դանիայում, ես երբեք չեմ մոռանում իմ Հայաստանը, իմ ողջ էությամբ ես մնում եմ իմ հայրենիքի դուստրը, թարգմանում եմ հայությանը վերաբերվող նյութեր,,: Զեկուցման վերջում էլ ասում է.,,Ուրախ եմ, որ Ինգայի այս եռօրյան վերջապես դրվեց հայ ընթերցողի սեղանին, հասավ այն ժողովրդին, որին ինքը համարում է իրենը: Եռագրությունը հայերեն է թարգմանվել առաջին անգամ, մինչդեռ եվրոպացին այս գրքերի մասին գիտեր մոտ 100տարի առաջ:Այն վաղուց թարգմանված է եվրոպական տարբեր լեզուներով:Գիրքը եռագույն է, զի ես դրանով հայոց ազգային դրոշն եմ խորհրդանշում:Հուսով եմ, որ եղեռնի 100-ամյակին քաղաքակիրթ աշխարհը կճանաչի եղեռնը եւ Ինգա Նալբանդյանն էլ կունենա իր արժանի ավանդն այս գործում: Ավարտելով խոսքս, ուզում եմ իմ խորին շնորհակալությունը հայտնել լրագրող Գոհար Աճեմյանին, ով այս եռագրության հայերեն թարգմանության ծնունդի նախապատրաստողն էր,,:        ....Իսկ ինչպե՞ս հղացավ Հասմիկի մոտ  ՝ցեղասպանությանը վերաբերվող գրքերի թարգմանության միտքը. այդ մասին պատմում է   հայրը ՝,,Մեծ ցավը,, գրքի խմբագիր Գառնիկ Կուրղինյանը  գրքի վերջաբանում.,1996-ին մենք հյուր եղանք Դանիայում, մեր դստեր մոտ: Եվ ստացվեց այնպես, որ բոլորովին պատահական, ապրիլի 24-ին, միացնելով հեռուստացույցը, տեսանք սահմռկեցուցիչ պատկերներ: Հայոց Եղեռնի մասին էր հաղորդումը: Այն ընթանում էր հայ դասական երաժշտության ուղեկցությամբ: Սյուժեն դանուհի կնոջ ՝ Կարեն Եփփեի մասին էր: Նա դարասկզբին եկել էր Հայաստան, լծվել հայերի օգնության դժվարին գործին, վերապրել 1915-ի մեծ Եղեռնը եւ մինչեւ կյանքի վերջը մնաց հայերի հետ: Նրա աճյունը հանգչում է Հալեպի հայոց շիրմատանը: Կարեն Եփփեի ճակատագրով հետաքրքրվեց մեր դուստրը: Նա Դանիայի գրադարաններում գտավ ու թարգմանեց Սվենդ Սեդեգրին Բեքի ,,Մի աներկիր ժողովրդի մոտ,, տխուր վերտառությամբ մի մենագրություն: Այն պատմում է Կ.Եփփեի կյանքը / 1876-1935 /: Քանի որ նրա կյանքը 1903-ից մինչեւ մահկանացուն կնքելն անցել է հայերի հետ, ապա Բեքի գիրքը փոքրիկ եղեռնապատում է ՝ բառիս լայն իմաստով: ,,Մի աներկիր ժողովրդի մոտ,, գիրքը հրապարակեցինք 2000-ին, թարգմանչուհու միջոցներով, 100 տպաքանակ օրինակով, 10-ից ավելի օրինակ ՝ եղեռնի թանգարանին, արձագանք չեղավ: Գրքի մասին գրվեց մի շարք լրագրերում:Դրանցից պիտի առանձնացնել պատմաբան Գեւորգ Յազըճյանի հիրավի արժեքավոր գնահատականը եւ նրա ափսոսանքը, որ գիրքը պետական մակարդակով չի հրապարակվել: Գիրքը Յազըճյանը հասցրեց լիբանանահայությանն ու սիրիահայությանը, որտեղից ստացվեցին սրտագին արձագանքներ: 1999-ին մենք կրկին Դանիայում էինք. վերադարձին, երբ թերթում էինք մեր բացակայության ամիսների մամուլը, հանդիպեցինք Գոհար Աճեմյանի ՝,,Քո եղբոր արյունը կանչում է,, / Ի.Նալբանդյանի պատմվածքի վերնագիրն է,, / հոդվածին, ուր խոսք էր գնում մեկ այլ դանուհու մասին: Այդ հոդվածն ուղարկվեց Դանիա, եւ ,,Մի աներկիր ժողովրդի մոտ,, գրքի թարգմանչուհու ՝ Հասմիկ Կուրղինյանի համար նոր որոնումների առիթ հանդիսացավ: Արդյունքը ՝Ի.Նալբանդյանի ,,Մեծ ցավը,, վեպի թարգմանությունն էր: Վեպի հրատարակությունը կյանքի բերումով ձգձգվեց ; Այն հնարավոր եղավ լույս աշխարհ հանել հիմա,,: / Մեջբերում ՝ ,,Մեծ ցավը,, գրքի վերջաբանից /: Հիշեցնենք, որ այն լույս է տեսել 2008 թվին, սակայն վերահրատարակվել ՝ 2014թվին, հաջորդ երկու գրքերի հետ միասին:                                                                                                            ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ