понедельник, 26 сентября 2011 г.
воскресенье, 18 сентября 2011 г.
“Ինչ լավ է, չէ, օր անկախ երկրի մեջը կապրինք”
1999թ.Վանաձոր, ,,Արցախ,, պուրակ,ՍԻՄ եւ Ազգային միաբանության հանրահավաքը խորհրդարանական ընտրությունների առթիվ, լուսանկարում՝ձախից արձակագիր-հրապարակախոս, ԱԻՄ-ական Ռոզա Ալավերդյանը /2001թ.մահկանացուն կնքած /, կողքին՝ Գայանե Հովսեփյան եւ այլք |
Երկար ժամանակ “գցում-բռնում” էի, թե այս հոդվածի վերնագիրն ինչ դնեմ, մինչև միտքս եկավ “Մեր բակը-1” ֆիլմի Մկոյի հայտնի արտահայտությունը. “Սոնա, ինչ լավ է, չէ, օր անկախ երկրի մեջը կապրինք”: Սա` նախաբանի ու կատակի կարգով: Իսկ հիմա` “լրջով”: Եթե այսօր լուրջ հարցումներ արվեն, թե օգոստոսի 23-ը` անկախության հռչակագրի ընդունման և սեպտեմբերի 21-ը` անկախության հանրաքվեի օրերն ինչ խորհուրդ ունեն, հազիվ թե իմանան նրանք, ովքեր անկախության արդյունքում Քաջ Նազարի բախտով հարստության ու փառքի տեր են դարձել` թալանելով ու հարստահարելով: Նրանք չեն առաջնորդվում անգամ` “նպատակն է արդարացնում միջոցները” սկզբունքով, քանի որ գաղափարների մասին մտածելու ժամանակ չունեն` հարստություն դիզելու մարմաջով տարված: Բայց այդ օրերը հիշում են նրանք, ում անկախությունից հետո մնացել են գաղափարները: Այնուամենայնիվ, անկախության արդյունքում ձեռքբերումներ եղել են. անկախ պետականության հռչակում, Արցախի հանրապետության ստեղծում, բնակարանների սեփականաշնորհման օրենքի ընդունում, ազգային դրամի հաղթարշավ (ինչ խոսք` համեմատած 1993թ. դրամական ռեֆորմի հետ, երբ մեծ արագությամբ արժեզրկվող ռուսական 50.000 ռուբլու դիմաց մարդկանց 250 դրամ գումար տվեցին. 5 հավկիթի փող): Շատերը, բնականաբար, այդքան գումար չունեին փոխանակելու, ուստի խմբերով էին փոխանակումներ կատարում. այնպես, ինչպես հիմա միացյալ ուժերով վարկ են վերցնում: Այդ գումարներն անգամ ավանդ դառնալու բախտին չարժանացան, որպեսզի տարիներ հետո փոխհատուցվեին, պարզապես փոշիացան: Ոմանք միայն հասցրին հապճեպ գնումներ կատարել` ձեռքն ընկած պիտանի ու ոչ պիտանի ապրանքներ գնելով: Անցել են 90-ականների այն օրերը, երբ հացը քարտով էր, մանկավարժներին, բուհերի աշխատողներին օգնության կարագ ու ձեթ էին բաժանում կամ բնակչությանը` նավթի (առանձին խավերի նաև` լույսի) կտրոն: Մանկավարժների աշխատավարձերն այնքան չնչին էին, որ դպրոցները համատարած դատարկվում էին մասնագետներից (պատճառը, թերևս, բյուջեի աղքատիկ լինելն էր, տնտեսություն չկար, ավելի շատ ներմուծվում էր, քան` արտադրվում): Ցածր էր նաև բարձրաստիճան պաշտորնյաների աշխատավարձը. համենայն դեպս` շարքային քաղաքացիների աշխատավարձի համեմատությամբ տարբերությունն ահռելի չէր: Մանկավարժներից շատերը գործին զուգահեռ առևտրով էին զբաղվում: Ոմանք այդ նպատակով մեկնում էին Թուրքիա: Դպրոցներում հայտնվեցին ոչ մասնագետ կադրեր, որոնք օրվա հացի խնդիր ունեին: Այսօր մանկավարժների աշխատավարձը մինչև 100.000-ի է հասնում, բայց աշխատանքի ընդունվելիս կուսակցական պատկանելությունը, հովանավորչությունը, կաշառքը դեր են խաղում: Տեղեկություններ կան, որ մանկավարժ աշխատանքի ընդունվելը 2000-3000 դոլար է: Կամ ինչու միայն մանկավարժի աշխատանքը. ցանկացած “պրեստիժնի” աշխատանք կամ պաշտոն պետական ոլորտում իր գինն ունի: Չնայած անցել են մթի տարիները, բայց արտագաղթը շարունակվում է, ինչի վկայությունը ավիագործակալությունների թվի ավելացումն է ու վիճակագրական տվյալները: Ամեն քայլափոխի կարելի է հանդիպել երկրից մեկնել ցանկացողների մասին վկայող զրույցների: Եթե մարդը բավարար եկամուտ չունի, ինչպե՞ս կարող է թանկացած գազով տաքանալ ու մխիթարվել, որ մթի տարներն անցել են: Չնայած կառավարությունն արտոնություններ է սահմանել “անապահով խավ” կոչումը “նվաճածների” հանդեպ (գազի թանկացումը մեղմելու նպատակով), բայց մարդիկ կան, որոնց բնակարանները գազիֆիկացված չեն, քանի որ ժողովրդի համար նաև մի լրացուցիչ ծանրություն էր խողովակների տեղադրման համար պահանջվող գումարները. մի անհեթեթ գործընթաց ըստ որի հին խողովակները հանում էին, նորերը տեղադրում` վթարային շենքերն էլ ավելի խոցելի դարձնելով և դեռ պատկառելի գումար պահանջում խողովակների տեղադրման համար: Մի քանի անգամ ավելացան ջրի, հեռախոսի, կոմունալ ծառայությունների վարձերը: Եթե մինչև 2007թ. այդ մասին հատուկենտ պատգամավորներ բարձրաձայնում էին խորհրդարանական ամբիոնից, ապա 2007թ. ընտրված խորհրդարանում այդ ուղղությամբ քար-լռություն է տիրում: 2003թ. սկսած դոլարը սկսեց պարբերաբար արժեզրկվել, էլ ավելի վատացնելով “դրսից” տարադրամ ստացողների վիճակը և նպաստել արտագաղթի տեմպերի աճին (չնայած սակավաթիվ ներգաղթողներ կան` շնորհիվ վերջերս ընդունված երկքաղաքացիության օրենքի): Անկախությունը լիարժեք չի կարող լինել, քանի դեռ հասարակությունը ընդգծված երկբևեռված է, անարժանները պաշտոններ են ստանում ու ապրում ըստ պահանջմունքի, արժանավորները` գոյատևում, ինչի մասին դեռևս միջնադարի բանաստեղծ Ֆրիկն էր արձանագրել “Գանգատ” բանաստեղծության մեջ “Մեկին հարամն հաջողի, մյուսին հալալն կորուսի”, “Մեկին հազար ձի ու ջորի, մեկին ոչ ուլ մի, ոչ` մաքի”: Անկախությունը լիարժեք չի կարող լինել, քանի դեռ պաշտոն նշանակելիս հաշվի են առնվում ոչ թե գիտելիքները կամ անցած ուղին, այլ` կուսակցական կամ կլանային պատկանելությունը: Ընդ որում` անուղակիորեն վաճառվում են ոչ միայն պաշտոնները, այլև երբեմն` գիտական կոչումները, հումանիզմ խորհրդանշող պարգևներն ու մեդալները: Անկախությունը լիարժեք չի կարող լինել, քանի դեռ երկրի կապը, երկաթուղին, ջուրը տնօրինում են օտարերկրացիները և իրենց կամքն են թելադրում` սակագներ սահմանելով, իսկ Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը վավերացնում է դրանք: Այս օրերին բարձրաստիճան պաշտոնյաների ողջ աստղաբույլը երջանկությունից շողշողալով անկախություն է գովերգում, թերևս ամենևին չմտահոգվելով, որ ժողովրդի մի հատվածի մոտ անկախության գաղափարը նույնացվում է իրենց դժբախտությունների սկզբի հետ, որի մեղավորը հենց այդ պաշտոնյաներն են:
Գայանե Հովսեփյան,Վանաձոր
Ուշացած համաներումը 500.000 դրամ տուգանքից լավ է
“ՀՀ քաղաքացին ընդդեմ դատաիրավական համակարգի” հոդվածի առնչությամբ տեղեկացանք, որ սեպտեմբերի 16-ին Վանաձորի ընդհանուր ատյանի դատարանում շարունակվել է ԼԴ / 0170 /01/11 քր. գործը, որով Ռաֆիկ Սահարյանը տուժող էր ճանաչվել` իրենից գողացված գույքի առնչությամբ: Նշենք, որ գողությունը կատարվել էր Սահարյանի հողամասից: Դատարանը (դատավոր` Մ. Մելքոնյան) ամբաստանյալներից 2-ին 500.000 դրամ տուգանել է (5000դրամ արժեքով գողոնի համար), այնուհետ` համաներում կիրառել և տուգանքից ազատել: 3-րդ ամբաստանյալի նկատմամբ ընդհանրապես պատիժ չի սահմանվել, քանի որ գործը կարճվել է: “Էդ համաներումը պետք է կիրառվեր դեռևս նախաքննության ժամանակ, և գործը դատարան չպետք է մտներ”, - նկատում է Ռ. Սահարյանը: Հույս ունենք, որ գողությունները պարբերաբար կարող են պակասել, եթե գողություն կատարողներն իմանան, որ 5000 դրամի համար կարող են 500.000 դրամ տուգանվել, և միշտ չէ, որ համաներումը կարող է փրկել նրանց:
Գայանե Հովսեփյան
Գայանե Հովսեփյան
суббота, 10 сентября 2011 г.
ՀՀ քաղաքացին` ընդդեմ դատաիրավական մարմինների
Վանաձորաբնակ կենսաթոշակառու Ռաֆիկ Սահարյանը սեպտեմբերի 7-ին գրավոր հայտարարություն է ներկայացրել Վանաձորի ընդհանուր իրավասության դատարանին: Հայտարարության մեջ (որի մասին, ի դեպ, նա բանավոր հայտնեց նաև նույն օրը երեկոյան ՀԱԿ Վանաձորի գրասենյակում Դավիթ Շահնազարյանի հետ հանդիպման ժամանակ), ասվում է. «Լոռու մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի վարույթում գտնվող № ԼԴ/0170/01/11 քրեական գործով ես` Ռաֆիկ Սահարյանս, ճանաչվել եմ որպես տուժող: Ամբաստանյալներ` Կարո Սարիբեկյանի, Հրանտ Նավասարդյանի և Արմեն Ամիրխանյանի կողմից ինձանից գողացված գույքի մասին ես հայտարարություն չեմ տվել, ամբաստանյալներին քրեական պատասխանատվության ենթարկելու գույքային պահանջ չեմ ներկայացրել: Լոռու մարզի ոստիկանության Սպիտակի բաժանմունք են ինձ տարել այս գործով ցուցմունքներ կորզելու համար: Ամբաստանյալներին չեմ ճանաչել, այժմ էլ չեմ ճանաչում: Ամբաստանյալ Կարո Սարիբեկայանին, իր ընտանիքին և ընտանեկան պայմաններին ծանոթացել եմ տեղազննություն կատարելու ժամանակ: Ըստ նրա ասելու, ինքը և կինը չեն աշխատում, իրենց և երեխաների ապրուստի միջոցներ ապահովում են պատահական աշխատանքով և երևի թե մանր գողություններով: Ըստ մասնագետների գնահատման ինձնից գողացված գույքի արժեքը 5000 դրամ է, ինչը գտնում եմ, որ ՀՀ քր. օր. 18-րդ հոդվածի 2-րդ մասի` իր նվազ կարևորության պատճառով հասարակական վտանգավորություն չի ներկայացնում, այսինքն ինձ, հասարակությանը կամ պետությանը էական վնաս չի պատճառել և չէր էլ կարող պատճառել: Ամբաստանյալների այս արարքը համեմատել եմ ՀՀ գործադիր իշխանության և դատաիրավական համակարգի պաշտոնատար անձանց կողմից ինձ ՀՀ քր. օր. 352 և 353 հոդվածներով արգելված արարքներով ավելի մեծ չափերի հասնող պատճառված վնասի հետ (տարեկան մոտ 45.000 դրամ) և ինչպես նշել եմ Լոռու մարզի դատախազին ուղղված դիմումում` սոցծառայության պետ Վ. Խաչիկյանի 4 միլիարդից ավել յուրացումների ու չարաշահումների հետ, որոնք ունեն հասարակական մեծ կարևորություն, հսկայական վնաս են պատճառել ինձ, հասարակությանը (մյուս կենսաթոշակառուներին) և պետությանը ու պատժելի են ՀՀ քր. օր. ավելի ծանր պատժի հոդվածներով: Սկսած 2010թ. հոկտեմբերից մինչ օրս դատական ատյաններում օրինախախտումների, պետական և դատաիրավական ամբողջ համակարգի անգործության պատճառով անհնարին է դարձել պետության կողմից մարդու իրավունքների (նաև իմ) պաշտպանությունը, մարդիկ հարկադրված թողնում-հեռանում են հայրենիքից կամ դիմում ինքնասպանության, սպանության, հանկարծամահ են լինում և այլն... Այս մասին բազմաթիվ հաղորդումներ և հրապարակումներ են եղել նաև մամուլում: Ի նկատի ունենալով վերը նշվածը, ես հետ եմ վերցնում (հետ կանչի իրավունքով) իմ ստորագրությամբ տված ցուցմունքները, բացատրությունները և մյուս փաստաթղթերում տված ստորագրությունները, հրաժարվում եմ այս` № ԼԴ/0170/01/11 քրեական գործով հետագա քննչական և դատավարական գործողություններին մասնակցելու իմ պարտականություններից մինչև հասարակական խիստ վտանգավոր հանցագործներ Վ. Խաչիկյանին և նրա գործակիցներին քրեական պատասխանատվության ենթարկելու հարցի լուծումը»: Հայտարարությունը, որի տակ Ռ. Սահարյանը ստորագրել է որպես «սույն գործով տուժող ճանաչված իրավազրկության բռնաճնշված ՀՀ քաղաքացի», ներկայացնում ենք առանց դրանում առկա քաղաքական հայտարարությունների, ինչպես նաև առանց մատնանշելու Վանաձորի սոցապծառայության այն պաշտոնյաների անունները, ում ևս Սահարյանը համարում է հանցագործ: Առաջիկայում կներկայացնենք նոր մանրամասներ դատական այս գործընթացից:
Գայանե Հովսեփյան
Գայանե Հովսեփյան
четверг, 8 сентября 2011 г.
Դռնփակ հանրահավաք ՀԱԿ Վանաձորի գրասենյակում
Սեպտեմբերի 7-ին ՀԱԿ Վանաձորի գրասենյակում ժողովրդի հետ հանդիպման ժամանակ ՀԱԿ անդամ Դավիթ Շահնազարյանը նախ ներկայացրեց ՀԱԿ-ի և իշխանության հետ երկխոսության ընթացքը, այնուհետ` մասնակիցների կողմից տրվեցին հարցեր, որոնք ավելի շատ ելույթներ էին հիշեցնում: "Այս իշխանությունները մսխել են պետականության բոլոր ռեսուրսները, ամեն ինչ վատից գնացել է դեպի վատթարագույն բոլոր բնագավառներում",- իշխանությունների գործունեությանը գնահատական տալիս նշեց բանախոսը, անդրադառնալով նաև բանակում առկա բացասական երևույթներին. այն է` բանակում իրավական օրենքներ չեն գործում, այլ` քրեական, սպաներն ավելի վատ են վարվում զինվորների հետ, քան` կվարվեին մեր հակառակորդները (այս միտքն անմիջապես հաստատվեց հանդիպումից հետո, երբ "Ազատություն" ռադիոկայանը գուժեց Ղարաբաղի զորամասերից մեկում հերթական մահվան դեպքի մասին): "Շատ ճիշտ ա ասում",- նկատեց իմ կողքին նստած մասնակիցներից մեկը: Հարցերն այնքան շատ էին ու բուռն, որ տպավորություն ստացվեց, թե դռնփակ հանրահավաք է: Ժողովը վարող ՀՀՇ Լոռու մարզային կազմակերպության նախագահ Աշոտ Մանուկյանը ստիպված էր մի քանի անգամ սաստել մասնակիցներին` հերթ չպահելու, աղմկելու և անհերթ հարցեր ուղղելու փորձերի համար: Նաև սպառնալից ավելացրեց. "Եթե հոգնել եք, ուզու՞մ եք ժողովը վերջացնենք, գնաք տուն": "Եթե դուք գաք իշխանության, թալանողներին կուլակաթափ եք անելու՞, թե՞ պտի թողաք էլի հարստանան, մենք էլ սենց սոված ման գանք",- հարցրեց նախկին գեղամյանական, թոշակառու Ալվարդ Կարապետյանը, որի հարցին Շահնազարյանը պատասխանեց, որ ամեն ինչ կլինի օրենքի սահմաններում: "Մինչև ե՞րբ է տևելու այս անպատժելիությունը",- հարցրեց անհիմն օպտիմալացված մանկավարժ Հասմիկ Հակոբյանը: "Արդյո՞ք իրավունք ունի մեր վարչապետը հանրապետականի տոմսեր բաժանելով ման գա", "Ի՞նչ տարբերություն Հանրապետականի ու Բարգավաճի մեջ": Մեկին էլ հետաքրքրում էր Ռոբերտ Քոչարյանի դեմ դատական հայցի ճակատագիրը` Հաագայի դատարանում: Նաև հարց եղավ, թե ՀԱԿ-ի իշխանության գալու դեպքում ինչպես կլուծվի կառավարության կողմից 10 տարուց ավելի ժամկետով կնքված պայմանագրերի հարցը: Պատասխան եղավ, որ իրենք բոլշևիկների նման չեն վարվի: Ըստ բանախոսի, իրավիճակի լավացման ելքն իշխանափոխությունն է. "Երբ որ օրենքները սկսեն աշխատել, կարելի է մտածել բարեփոխումների մասին": Լրագրողներից մեկի հարցին ի պատասխան Շահնազարյանը հաստատեց, որ մարզերում շատ ավելի մեծ են ընտրակեղծիքները, քան` մայրաքաղաքում, բայց համոզված էր, որ արտահերթ ընտրությունների դեպքում այդպես չի լինի: "Մինչև գյուղերը ոտքի չկանգնեն, ոչ մի բան չի փոխվի",- իմ հետ զրույցում նկատեց ավագագույն սերդի մի կին: Իմ հարցին, թե արդյո՞ք ՀԱԿ համակիր է, տիկինն ասաց. "Ես մի կուսակցություն եմ ունեցել` կոմունիստական, ու հետո մի առաջնորդ եմ ճանաչել` երջանկահիշատակ Կարեն Դեմիրճյանին": Իսկ երբ մասնակիցներից մեկը հակաբոլշևիկյան ուղղվածությամբ ելույթ ունեցավ` կապված Ռուսաստանի պարտքերից հրաժարվելու Լենինի որոշման հետ, իմ զրուցակից տիկինն ափսոսանքով ասաց. "Հարց տալուց առաջ մի հատ չեն մտածում. էս ամեն ինչը բոլշևիկների օրոք չի՞ ստեղծվել": Նաև նկատեց, որ Հանրապետականն ու Բարգավաճն իրար հետ մրցում են` կուսակցական տոմսեր բաժանելով: Ի դեպ, հադիպումը բաղկացած էր 2 մասից. 1-ին մասում ԶԼՄ-ներն էին հարցեր ուղղում` առանց ներկայանալու: 2-րդ մասը, որ շարունակվեց 10 րոպե ընդմիջումից հետո, նախատեսված էր առանց ԶԼՄ-ների, թեպետ այդ մասին նախապես բարձրաձայն չհայտարարվեց: Ժողովի կազմակերպիչներից մեկը, 2-րդ մասն սկսվելուն պես ճշտելով, որ ես լրագրող եմ, խնդրեց չհրապարակել 2-րդ մասին վերաբերող հատվածը. "Էն ինչ-որ մեր ներքին խոհանոցին է վերաբերվում, խնդրում ենք չհրապարակել": Ըստ այդմ, ելնելով լրագրողական էթիկայից, Դավիթ Շահնազարյանի որոշ դիտարկումներ, որ միգուցե կարող են "ներքին խոհանոցի" շահերին վնասել, չենք հրապարակում. առավել ևես, որ 2-րդ մասին մինչև վերջ ներկա չգտնվեցինք` հարկ չհամարելով և նախընտրելով "Ազատություն" ՌԿ երեկոյան թողարկման ունկնդրումը: Ընդ որում, ՀԱԿ բաղկացուցիչ մաս կազմող ՍԴՀԿ ներկայացուցիչը, 2-րդ մասն սկսվելուց առաջ ինձնից հետաքրքրվեց, թե արդյո՞ք ես ՀԱԿ համակիր եմ. այն դեպքում, երբ ՀԱԿ գրասենյակի կողմից հանդիպմանը հրավիրելիս տեղեկացրին, որ հանդիպումը ժողովրդի հետ է: Իսկ "ժողովուրդ" հասկացությունը շատ լայն հասկացություն է, և ներառում է ոչ միայն ՀԱԿ համակիրներին: Հետևաբար, ես կարող էի ներկա գտնվել որպես ժողովրդի մի մաս. այնպես, ինչպես ժողովին մինչև վերջ ներկա գտնվող այն տիկինը, որ որոշել էր ողջ կյանքում հավատարիմ լինել կոմկուսին ու Դեմիրճյանին: Իսկ ընդհանրապես ես համակիր եմ այն ուժերին կամ գործիչներին, որոնք աշխատում են թափանցիկ և լրագրողներից չեն խուսափում: Թեպետ որոշ դեպքերում լրագրողներն իրենք էլ են մեղավոր, որ իրենցից խուսափում են և իշխանավորները, և ընդդիմությունը: Այս համատեքստում հետաքրիր էր այն, որ ԶԼՄ-ներից մեկը չէր ճանաչում Դավիթ Շահնազարյանին և ժողովականներից էր փորձում ճշտել նրա անունն ու պաշտոնը, ինչը, թերևս, կապված էր լրագրողի` շատ երիտասարդ լինելու հետ: Հետևաբար, լավ կլինի, եթե քաղաքական հանդիպման կամ առավել հասուն մեկին ուղարկեն, կամ քաղաքականապես մի փոքր վերապատրաստեն լրագրողին` նախքան հանդիպման ուղարկելը: “Տարիքն ի՞նչ կապ ունի, եթե նա լրագրող, պետք է էդ ուղղությամբ էլ ամեն ինչ իմանա”,- նկատեց Դեմիրճյանի համակիր տիկինն` ինձ հետ զրույցում:
Գայանե Հովսեփյան,Վանաձոր,ազատ լրագրող,բլոգեր
Подписаться на:
Сообщения (Atom)