5բալանոց երկրաշարժի ու ,,7բալանոց,, կարկուտի արանքում. 40-50 տարվա շենքերը ՝ նոր փորձության մեջ

Եթե Վանաձորի քաղաքապետին քննադատեին փողոցները կիսատ-պռատ ասֆալտապատելու, իր ծանոթ-բարեկամներով ՏԻՄ կառույցները լցնելու կամ շենքերի հիմքերը խախտող շինարարական ձեւափոխությունները  խթանելու համար ՝ հասկանալի կլիներ, բայց հուլիսի 13-ի ,,Արմենիա,, հեռուստաալիքի ,,Սուր անկյուն,, հաղորդման մի ռեպորտաժում / որ Վանաձորում  հուլիսի 7-ին տեղի ունեցած 5 բալանոց երկրաշարժին ու դրան հաջորդած հուժկու կարկուտին   էր վերաբերվում, ինչը հաստատ մի ,,7 բալանոց,, կարկուտ կլիներ / մի վանաձորցի քաղաքապետի մեղավորությունը մատնանշեց / հեգնական ռեպլիկով/ 1988թվի հզոր երկրաշարժից տուժած շենքերը ,,ուսիլիտ,, չանելու մեջ: Կատարյալ քաղաքացիական անիրազեկություն. ի՞նչ կապ ունի քաղաքապետը ՝ շենքերի  ,,ուսիլիտի,, ՝ամրացման հետ, որ զուտ պետական նշանակության խնդիր է, որի առնչությամբ միայն 2000թվից հետո է ,որ տեղական իշխանությունները  /քաղաքապետ, նախկին մարզպետներ / քանիցս դիմել են կառավարությանը, հիշեցնելով, որ Վանաձորում 70-80 շենք կա ՝ ամրացման ենթակա: Դրանցից առավել անմխիթար, ծայրահեղ վթարային շենքերի մասին անգամ պետական ,,Հայլուրով,, է ռեպորտաժ գնացել, բայց ՝ կառավարությունն անընդհատ պատճառաբանել է, որ բյուջեում փող չկա: Իսկ 25 տարվա ընթացքում, 1988 թվի երկրաշարժից հետո, անգամ վթարային չհամարվող շենքերն են սկսել վտանգավոր դառնալ ՝սեյսմակայունության տեսակետից, ու դրանք հիմնականում նորոգվել են բնակիչների ուժերով ՝25 տարի առաջ Գորբաչովի տված փողերով: Դրանից հետո նրանք, ովքեր նորոգելու միջոցներ են ունեցել, իրենց ուժերով կրկին ,,կոսմետիկ նորոգումներ,, են կատարել / պատշգամբների քարերն են փոխել, միջնապատերը վերակառուցել, ջրատար խողովակները նորացրել /, բայց հետերկրաշարժյան  միջին ուժգնության ցնցումներն ու պարբերական կարկուտները, ինչպես նաեւ ՝շենքերի հիմքերը խախտող շինարարական ձեւափոխությունները ՝ վաճառքի հանված առաջին հարկերում / նախկին բնակարաների տեղում / ու նկուղներում, շենքերի ներսում փայտ ջարդելը, ջրմուղ-կոյուղու պարբերական վթարները ՝ համակարգի մաշվածության արդյունքում, նպաստում են այդ շենքերի վտանգավոր դառնալուն, աստիճանահարթակների քայքայվելուն...Դիցուք ՝ մի քանի շենքերի տանիքների նորոգման համար կառավարությունը գումար է հատկացնում / թեպետ բնակիչներից էլ լրացուցիչ է պահանջվում /, դրանով շենքի ամրության հարց կլուծվի՞....Բնակիչներից ոմանք դժգոհում են, որ լուսամուտները չեն կարողանում բացել, քանի որ դրանք արդեն սկսել են ,,ուռչել,, ու  լուսամուտների փեղքերը հնարավոր չէ շարժել....Գոնե մարդկանց ԽՍՀՄ ավանդները չեն  փոխհատուցում, որ այդ միջոցներով նորոգեն բնակարանները:Նշենք, որ պետական հիմնարկները , որպես կանոն, 3 տարին մեկ նորոգում են կամ ՝ նոր շենք են կառուցում ՝արտասահմանյան զարգացման վարկերով : Ի դեպ, վերոնշյալ  ,,Սուր անկյան,, ժամանակ միանգամայն տեղին նշվեց, որ շենքերի հիմքերն առավել թուլանում են, երբ նկուղներն ու առաջին հարկերը վերածվում են զանազան օբյեկտների ՝շինարարական ձեւափոխումներ կատարելով: Իսկ Վանաձորում այս գործընթացը, որ սկսվել է  ավելի քան 15 տարի առաջ,դեռեւս նախկին քաղաքապետի օրոք / երբ սկսեցին առաջին հարկերի դռները լուսամուտներ դառնալ, լուսամուտները ՝ դռներ  / շարունակական բնույթ ունի: Օրը մի տարածք է վաճառվում , ու պարբերաբար վերաձեվվում ՝նոր տիրոջ ճաշակին ու կառուցած օբյեկտին համապատասխան. մի օր ՝ մեծ խանութ, մի օր ՝փոքր դեղատուն, մի օր հագուստի սրահ...Մեկ տեսար տարածքը մասնատվում է, մեկ էլ տեսար ՝նորից է միավորվում, մեկ ամբողջական է վաճառվում ՝փուլային տարբերակով, մեկ ՝փաթեթային: Ու ակամա մտածում ես. լավ, բա էս շենքի բնակիչները մեղք չե՞ն, որ առավոտից երեկո ՝շինարարական հարվածների տակ խլանում են, ավելացրած այն, որ շենքի հիմքերն են թուլանում:Այս հարցում, կարծում եմ, քաղաքաշինական նորմերի խախտում է տեղի ունենում, ինչը թե քաղաքապետարանի, թե մարզպետարանի համապատասխան բաժինների, թե քաղաքաշինության նախարարության վերահսկողության բացակայության կամ աչքաթողության արդյունք է:                                                 ԳԱՅԱՆԵ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ